نوبت کاری یا شیفت کاری به نوعی از اشتغال اشاره دارد که ساعات کاری آن ثابت نیست و بر اساس حضور کارگر در محل کارش در طول ماه تغییر می‌کند. این تغییر زمان در ماده 55 قانون کار تعریف شده است. مشاغلی مانند نگهبانی، نگهداری از تاسیسات مخابراتی، خدمات بهداشتی و درمانی، اورژانس، آتش‌نشانی و غیره، از جمله مشاغلی هستند که با نوبت کاری سروکار دارند.
برای محاسبه حقوق نوبت کاری، ابتدا باید نوع شیفت کاری را مشخص کنیم. انواع شیفت‌های کاری بر اساس ماده 56 قانون کار به شرح زیر هستند:
1. نوبت کاری صبح و عصر
2. شیفت کاری صبح، عصر و شب
3. شیفت کاری صبح و شب
4. شیفت کاری عصر و شب
برای هر نوع شیفت کاری، فرمول محاسبه متفاوتی وجود دارد که در ادامه به طور کامل به آن‌ها پرداخته‌ایم. محاسبه حقوق شیفت شب یا کار در روزهای جمعه با سایر شیفت‌ها تفاوت دارد. برای مثال، میزان حقوق برای شیفت کاری شب بیشتر از شیفت کاری صبح است. همچنین، شیفت کاری در روزهای تعطیل نیز نرخ محاسبه خاص خود را دارد.
در ادامه مقاله به تفصیل به بررسی روش‌های محاسبه حقوق نوبت کاری می‌پردازیم. در این محاسبات، توجه به نوع شیفت کاری و زمان‌های حضور کارگر در محل کار اهمیت زیادی دارد. به عنوان مثال، شیفت کاری صبح و عصر نیازمند محاسبه‌ای متفاوت از شیفت کاری صبح و شب است.
در پایان، توصیه می‌شود که برای اطلاعات دقیق‌تر و بهره‌گیری از فرمول‌های محاسبه حقوق نوبت کاری، به ماده‌های 55 و 56 قانون کار مراجعه کنید. این قوانین به طور جامع تمام جزئیات مربوط به نوبت کاری و شیفت کاری را پوشش می‌دهند و به کارگران و کارفرمایان کمک می‌کنند تا حقوق و مزایای خود را به درستی محاسبه کنند.
به یاد داشته باشید که نوبت کاری و شیفت کاری تأثیر زیادی بر زندگی شخصی و حرفه‌ای کارگران دارد و رعایت دقیق قوانین مربوط به آن‌ها ضروری است.
شیفت کاری چیست ؟
برخی از مشاغل به گونه‌ای هستند که نمی‌توان آن‌ها را به‌عنوان مشاغل عادی معرفی کرد و نیازمند کار کردن افراد در ساعات عصر و شب هستند. این مشاغل به عنوان نوبت کاری یا شیفت کاری شناخته می‌شوند و فشار بیشتری به کارکنان وارد می‌کنند. به همین دلیل، در قانون برای آن‌ها حقوق و دستمزد بیشتری در نظر گرفته شده است.
مشاغلی که به طور معمول نیازمند نوبت کاری هستند شامل بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها، برخی شرکت‌های تولیدی و خدمات پشتیبانی شرکت‌ها می‌شوند. این مشاغل به دلیل عدم امکان تعطیلی، کارکنان خود را به صورت شیفت‌های صبح، عصر و شب در محل کار حضور دارند.
دیگر مقالات » مالیات حقوق
افرادی که به صورت منظم در شیفت‌های مختلف کار می‌کنند، مشمول قانون نوبت کاری هستند و حقوق و مزایای بیشتری نسبت به افرادی که فقط در شیفت صبح کار می‌کنند دریافت می‌کنند. این تفاوت در دستمزد به دلیل فشار بیشتر و شرایط کاری سخت‌تر در شیفت‌های عصر و شب است.
شیفت کاری در این مشاغل به گونه‌ای تنظیم می‌شود که افراد به نوبت در شیفت‌های مختلف حضور پیدا کنند. نوبت کاری و شیفت کاری نیازمند مدیریت دقیق و برنامه‌ریزی مناسب است تا تعادل بین کار و استراحت کارکنان حفظ شود.
در نتیجه، نوبت کاری یا شیفت کاری نوعی از اشتغال است که نیازمند حضور کارکنان در ساعات غیر معمول روز است و به دلیل فشار و شرایط خاص آن، دستمزد بیشتری برای این نوع کارها در نظر گرفته شده است. این نوع شیفت کاری معمولاً در مشاغل حساس و ضروری که تعطیلی در آن‌ها امکان‌پذیر نیست، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
انواع نوبت کاری
انواع نوبت کاری
بر اساس قانون کار، شیفت کاری در شبانه روز به سه بخش تقسیم می‌شود. در این قانون، 24 ساعت شبانه روز به سه بازه زمانی 8 ساعته تقسیم شده است که شامل شیفت صبح، شیفت عصر و شیفت شب می‌شود. هر کدام از این بازه‌های زمانی دارای حقوق و مزایای متفاوتی هستند. به طور کلی انواع نوبت کاری به شرح زیر است.
1- نوبت کاری صبح و عصر
نخستین نوع نوبت کاری شامل کسانی است که علاوه بر شیفت صبح، در شیفت عصر نیز به طور منظم کار می‌کنند. برای درک بهتر این نوع نوبت کاری، چند مثال ارائه می‌دهیم:
– کارگری که یک هفته در شیفت صبح و هفته بعد در شیفت عصر مشغول به کار است و این چرخه تکرار می‌شود.
– کارگری که 7 روز در نوبت صبح و 5 روز در نوبت عصر کار می‌کند و این الگو را تکرار می‌کند.
کارگران و کارمندانی که در این نوع شیفت کاری فعالیت می‌کنند، 10 درصد دستمزد بیشتر نسبت به کارگران عادی دریافت می‌کنند.
2- نوبت کاری صبح و شب
در نوع دوم نوبت کاری، کارگران در دو نوبت صبح و شب به صورت دوره‌ای کار می‌کنند. مثالی برای این نوع نوبت کاری:
– کارگری که 10 روز در شیفت صبح و 10 روز در شیفت شب مشغول به کار است و این چرخه را تکرار می‌کند.
به دلیل فشار بیشتر در شیفت شب، قانون 22.5 درصد حقوق و مزایای بیشتری برای این افراد در نظر گرفته است.
3- نوبت کاری عصر و شب
سومین نوع نوبت کاری شامل فعالیت در شیفت‌های عصر و شب است. کارمندان در این نوع نوبت کاری به مدت یک دوره (مثلاً 7 روز) در شیفت عصر و دوره بعدی در شیفت شب کار می‌کنند. به دلیل سختی بیشتر کار در این نوع نوبت کاری، 22.5 درصد حقوق و مزایای بیشتری برای این افراد در نظر گرفته شده است.
4- نوبت کاری صبح، عصر و شب
چهارمین و آخرین نوع نوبت کاری شامل کارگرانی است که در شیفت‌های صبح، عصر و شب به صورت نوبتی کار می‌کنند. به عنوان مثال:
– کارگری که 10 روز در شیفت صبح، 10 روز در شیفت عصر و 10 روز در شیفت شب کار می‌کند، در این دسته قرار می‌گیرد.
به دلیل این که دو سوم زمان فعالیت این افراد در شیفت‌های صبح و عصر است، سختی کمتری نسبت به دو نوع قبلی دارند و به همین دلیل، دستمزد و حقوق آن‌ها 15 درصد بیشتر از کارگران عادی در نظر گرفته شده است.
در نهایت، نوبت کاری و شیفت کاری نوعی از اشتغال است که نیازمند حضور کارگران در ساعات مختلف شبانه روز است و به دلیل شرایط خاص آن، حقوق و دستمزد بیشتری برای این نوع کارها در نظر گرفته شده است. این تنظیمات قانونی به حفظ تعادل بین کار و استراحت کارکنان و جبران سختی کار در ساعات غیر معمول کمک می‌کند.
درصد نوبت کاری
درصد نوبت کاری به تفکیک در جدول زیر آورده شده است
در جدول زیر، درصدهای مربوط به انواع نوبت کاری و شیفت کاری مختلف را مشاهده می‌کنید. این درصدها نشان‌دهنده میزان حقوق و مزایای اضافی است که به هر نوع نوبت کاری تعلق می‌گیرد.
شرح وضعیت نوبت کاری (شیفت کاری)
- نوبت کار صبح و عصر: 10 درصد
- نوبت کار صبح و شب: 22.5 درصد
- نوبت کار عصر و شب: 22.5 درصد
- نوبت کار صبح، عصر و شب: 15 درصد
این درصدها بیانگر تفاوت حقوقی بین نوبت کاری‌های مختلف هستند. برای مثال، افرادی که در شیفت‌های صبح و عصر کار می‌کنند، 10 درصد حقوق بیشتری نسبت به شیفت کاری معمولی دریافت می‌کنند. همچنین، کارگرانی که در نوبت‌های صبح و شب یا عصر و شب مشغول به کار هستند، به دلیل فشار بیشتر، 22.5 درصد مزایای اضافی دارند.
در نهایت، نوبت کارانی که به صورت دوره‌ای در هر سه شیفت صبح، عصر و شب فعالیت می‌کنند، 15 درصد بیشتر از کارگران عادی دستمزد دریافت می‌کنند. این میزان افزایش به دلیل سختی و مشقتی است که در این نوع نوبت کاری وجود دارد.
توجه به این نکات و استفاده صحیح از قوانین مربوط به نوبت کاری و شیفت کاری، می‌تواند به بهبود شرایط کاری و افزایش رضایت کارگران کمک کند.
محاسبه حقوق نوبت کاری
محاسبه حقوق نوبت کاری در قانون خدمات کشوری
نخستین نکته‌ای که در محاسبه حقوق نوبت کاری (شیفت کاری) باید مورد توجه قرار گیرد، حقوق و دستمزد سال جاری است. با توجه به حقوق و دستمزد سال 1403، می‌توان میزان حقوق افرادی را که در نوبت کاری فعالیت می‌کنند، محاسبه کرد. برای این منظور، از فرمول‌های زیر استفاده می‌شود:
محاسبه نوبت کاری صبح و عصر
برای محاسبه حقوق افرادی که در نوبت کاری صبح و عصر فعالیت می‌کنند، حقوق یک ساعت کار فرد را در ساعات کاری ضرب کرده و 10 درصد به دلیل سختی کار اضافه می‌شود.
محاسبه نوبت کاری صبح و شب
در این حالت، حقوق یک ساعت کار فرد در ساعات کاری ضرب شده و 22.5 درصد به دلیل سختی کار به آن اضافه می‌شود.
محاسبه نوبت کاری عصر و شب
حقوق یک ساعت کار فرد در ساعات کاری ضرب شده و 22.5 درصد به دلیل سختی کار به آن افزوده می‌شود.
محاسبه نوبت کاری صبح، عصر و شب
برای این نوع نوبت کاری، حقوق یک ساعت کار فرد در ساعات کاری ضرب شده و 15 درصد به دلیل سختی کار به آن اضافه می‌شود.
بر اساس قانون کار، حداقل حقوق دریافتی مبلغ 71,661,840 ریال تعیین شده است. اگر فردی در نوبت کاری صبح و عصر فعالیت کند، حداقل حقوق دریافتی او برابر با پایه حقوق به اضافه 10 درصد سختی کار خواهد بود. بنابراین، حداقل حقوق دریافتی او 78,828,024 ریال خواهد بود.
استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری معتبر می‌تواند روش ساده‌تری برای محاسبه میزان حقوق و مزایای این افراد باشد. این نرم‌افزارها به صورت خودکار میزان حقوق و مزایای فرد را محاسبه می‌کنند و می‌توانند به دقت و سرعت بیشتری به محاسبات حقوق نوبت کاری کمک کنند. با استفاده از این روش‌ها و فرمول‌ها، می‌توان حقوق و مزایای افرادی که در نوبت کاری صبح، عصر و شب مشغول به کار هستند را به درستی محاسبه کرد و از رعایت عدالت در پرداخت‌ها اطمینان حاصل کرد. این موضوع اهمیت ویژه‌ای در مدیریت منابع انسانی و رعایت حقوق کارگران دارد.
کلام آخر
برخی مشاغل به دلیل ماهیت خدماتی خود نیاز دارند که به صورت 24 ساعته و در تمامی ساعات شبانه‌روز فعال باشند. این مشاغل شامل شیفت کاری (نوبت کاری) هستند که در قانون کار به سه شیفت صبح، عصر و شب تقسیم شده‌اند.
طبق قانون کار، شیفت کاری به سه بازه زمانی تقسیم شده است:
- شیفت کاری صبح
- شیفت کاری عصر
- شیفت کاری شب
کارگرانی که به صورت دوره‌ای در این شیفت‌ها مشغول به کار هستند، مشمول قانون نوبت کاری خواهند بود. این افراد به دلیل سختی و فشاری که در نوبت کاری تجربه می‌کنند، دستمزد و مزایای بیشتری نسبت به کارگران عادی دریافت می‌کنند.
به عنوان مثال، افرادی که در شیفت کاری صبح و عصر فعالیت می‌کنند، بر اساس قانون کار، حقوق و مزایای بیشتری دریافت خواهند کرد. همچنین، کارگرانی که در شیفت کاری شب فعالیت دارند، به دلیل شرایط سخت‌تر کاری، از حقوق و مزایای بیشتری برخوردار خواهند بود. این تفاوت‌ها در پرداخت حقوق به دلیل توجه به شرایط سخت کاری در نوبت کاری مختلف است.
در نتیجه، توجه به نوبت کاری و شیفت کاری و تعیین حقوق و مزایای متناسب با آن، می‌تواند به بهبود شرایط کاری و افزایش رضایت کارگران کمک کند. استفاده از این سیستم در مشاغل مختلف، به خصوص در مشاغل خدماتی و تولیدی که نیاز به فعالیت 24 ساعته دارند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
