فرار مالیاتی

فرار مالیاتی به معنای تلاش‌های غیرقانونی برای اجتناب از پرداخت مالیات است و در اکثر کشورها به عنوان یک جرم مالی محسوب می‌شود. این پدیده در انواع مختلف از افراد گرفته تا شرکت‌ها و سازمان‌ها شایع است و می‌تواند تأثیرات جدی اقتصادی و اجتماعی را بر کشورها داشته باشد.

فرار مالیاتی معمولاً با استفاده از روش‌های مختلفی مانند تقلب، پنهان‌کاری درآمد و سود، تشکیل شرکت‌های پنهانی، و انتقال پول به حساب‌های بانکی خارجی انجام می‌شود. این پدیده تأثیرات منفی بسیاری بر اقتصاد کشورها دارد، از جمله کاهش درآمد دولت، کاهش اعتماد عمومی به نظام مالیاتی، و افزایش فشار مالی بر شهروندان. به همین دلیل دولت‌ها تلاش می‌کنند تا فرار مالیاتی را کنترل و کاهش دهند.

تعریف فرار مالیاتی

فرار مالیاتی به طور کلی ساده تر از سایر جرایم جدی بین شرکت ها و افراد است. دولت همچنین فرار کنندگان مالیاتی را به دلیل تخلف تحت تعقیب قرار می دهد و آنها را مجبور به پرداخت جریمه برای فرار مالیاتی می کند. بنابراین، مالیات در همه کشورها به جز اصول تثبیت شده اداره مالیات و اصول مهم شهروندان در زمان تعیین شده تجویز می شود.

در این قسمت ابتدا به معرفی مالیات پرداخته و سپس انواع مالیات و جرایم مالیاتی را بیان می کنیم و در مورد معافیت مالیاتی و مجازات مجرمان توضیحاتی ارائه می کنیم. سپس در مورد راه های حل فرار مالیات صحبت می کنیم و در نهایت توضیحاتی در مورد نحوه گزارش آن می دهیم.

‌فرار مالیاتی چیست ؟

در تعریف فرار مالیاتی،به هرگونه تلاش قانونی یا غیرقانونی یک شرکت برای اجتناب از پرداخت یا کمتر از پرداخت مالیات قانونی اشاره دارد. این کار ( tax fraud ) یک اصطلاح رایج برای فعالیت هایی است که فراراز مالیات تلقی می شود، به این معنی که مالیات دهندگان مالیات کمتری را نسبت به آنچه که قانوناً ملزم به پرداخت آن هستند، پرداخت می کند.

یکی از مهمترین مواد قانونی در خصوص جرم انگاری فرار مالیاتی مربوط به مواد 199 و 200 قانون مالیات های مستقیم است که به موجب آن «هر شخص حقیقی یا حقوقی با رعایت مقررات این قانون. به مسئولیت تضامنی مؤدی در پرداخت مالیات، در صورت تخلف از تعهدات مقرر، کسر مالیات سایر مؤدیان، جزای نقدی معادل 20 درصد مالیات پرداخت نشده در نظر گرفته می شود.

تبصره 1 ماده 199 قانون مجازات را مقرر می دارد. در مورد جرائم مالیاتی در مورد متخلفان کشوری نیز قابل اعمال است و می‌گوید: «در مواردی که کسر مالیات وزارتخانه، بنگاه یا مؤسسه دولتی یا شهرداری باشد، مرتکب طبق قانون رسیدگی به تخلفات اداری مجازات خواهند شد.

افزایش نرخ مالیات در همه کشورها ممکن است منجر به بی انگیزگی برای سرمایه گذاری شود و دلایل لازم برای فرار مالیاتی را فراهم کند. بنابراین دولت ها و سازمان امور مالیاتی کشور باید در تعیین نرخ ها و قوانین مالیاتی دقت لازم را داشته باشند و عوامل را با دقت بیشتری در نظر بگیرند.

راه جلوگیری از فرار مالیاتی

بر اساس قانون مالیات مستقیم و قانون مالیات بر ارزش افزوده از گروه های درآمدی مختلف مالیات اخذ می شود. هر دو قانون شامل مقررات خاصی در مورد معافیت های مالیاتی، تعیین جریمه ها، و روش های ارزیابی و وصول مالیات هستند. به طور کلی آنچه در قانون فرار مالیاتی و مقررات جاری سازمان امور مالیاتی انجام می شود، بخشی از جامعه به دلیل موقعیت و وضعیت اقتصادی خود مجبور به پرداخت مالیات هستند و دیگر امکان فرار از پرداخت مالیات یا فرار وجود ندارد.

در واقع، دولت از طبقه متوسط که بارزترین نمونه از کارگران است، به موقع مالیات دریافت می کند و مصرف کنندگان 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده را با کسر از حقوق خود می پردازند. . بنابراین در این فرآیند اجتناب مالیاتی وجود ندارد.

به گفته کارشناسان فرار از مالیات عمدتاً توسط افراد با درآمد بالا و با ثبت و ارائه آمار نادرست انجام می شود. آثار این اقدام در ناتوانی در تامین درآمد لازم برای دولت و در نتیجه ناتوانی در ارائه خدمات اجتماعی مطلوب و با کیفیت مشهود است. فرار از مالیات همچنین به این معناست که درآمد به طور متناسب در سطح جامعه توزیع نمی شود و انباشت ثروت در دست گروه های خاص نه تنها زمینه تقویت قدرت سیاسی گروه های خاص را فراهم می کند، بلکه تفاوت طبقاتی باعث می شود که در تنش های سیاسی و اجتماعی در جامعه افزایش یافته است.

به طور خلاصه، وضعیت فرار مالیاتی در ایران به عنوان یکی از مصادیق و مظاهر مفاسد اقتصادی، امنیت اقتصادی لازم برای گسترش فعالیت اقتصادی و سرمایه گذاری را تضعیف می کند. بنابراین اصلاح و بازنگری در نظام مالیاتی کشور به ویژه نظام کیفری برای بهبود وضعیت اقتصاد ملی ضروری و ضروری تلقی می شود.

آشنایی با جرائم فرار مالیاتی

بر اساس قانون، اگر شخصی با علم به قصد فرار از مالیات مرتکب یکی از اعمال زیر شود: جرم فرار مالیاتی توسط:

• اگر در مورد ترازنامه و صورت سود (زیان) یا دفاتر اسنادی باشد که ملاک تعیین مالیات بوده و خلاف واقع است.
• در صورتی که به مدت 3 سال متوالی اظهارنامه مالیاتی، ترازنامه یا صورت درآمد ارائه نکنید
• اگر فعالیت های اقتصادی و درآمد خود را برای فرار از مالیات پنهان کند.
• به عنوان ممیز مالیاتی، در صورتی که از دسترسی به داده های مالیاتی و اقتصادی خود یا اشخاص ثالث جلوگیری کنند، موظف به انجام این کار هستند.
• در صورتی که مسئول وصول یا کسر مالیات از سایر مؤدیان باشد و در مهلت قانونی این کار را انجام ندهد.
• در صورتی که تجارت خود را انجام دهد و از طرف دیگران قرارداد ببندد یا تجارت مؤدی را انجام دهد و از طرف او قرارداد ببندد.
• اگر از مدارک شناسایی شخص دیگری برای فرار مالیاتی استفاده کند.
• اگر کار خود را به گونه‌ای انجام دهند که انگار شامل فرار از مالیات خواهند شد.

فرار مالیاتی اشخاص و شرکت‌ها به چه دلیل انجام می‌شود ؟

در گزارش تهیه شده توسط مرکز تحقیقات و مطالعات اقتصادی اتاق بازرگانی ایران، علاوه بر شناسایی تاثیر فرار از مالیات، هشت عامل اصلی در فرار مالیاتی شناسایی شده است که عبارتند از:

• تنوع ناکافی پایه مالیاتی و ترکیب نامناسب درآمدهای مالیاتی
• در دسترس بودن معافیت مالیاتی گسترده و متنوع
• تنوع، پیچیدگی و عدم قطعیت قوانین، مقررات و فرآیندهای مالیاتی
• فساد فزاینده و گسترش بخش غیررسمی اقتصاد
• مردم به کارآمدی دولت اعتماد ندارند
• فرهنگ مالیات پایین
• نبود سیستم جامع اطلاعات مالیاتی
• مشکل در ساختار اقتصاد