مالیات مستقیم، یکی از منابع اصلی درآمد دولتهاست و در کشور ما نیز در سالهای اخیر (از سال ۱۳۹۵ به بعد) بخش قابل توجهی از بودجه کشور را تشکیل میدهد. اما بایستی آگاه باشیم که اولین قانون کامل مالیات در کشور ما در تاریخ بیست و هشتم اسفند سال ۱۳۴۵ تدوین شده و سپس با اصلاحاتی در سال ۱۳۴۷ نهایی شده است.
البته، از آن زمان تاکنون، بهویژه پس از سال ۱۳۵۷، قوانین مالیات مکرراً تحت اصلاحات و تغییرات اساسی قرار گرفتهاند. یکی از قوانین اساسی مالیات، قانون مالیات مستقیم است که در اینجا قصد داریم به بررسی جامع آن بپردازیم.
تعریف مالیات مستقیم
مالیات مستقیم، نوعی مالیات است که به طور مستقیم از درآمد و داراییهای اشخاص حقیقی و حقوقی تعیین شده و از آنها دریافت میشود. این تعریف بر خلاف مالیات غیرمستقیم است که پرداخت کننده آن مشخص نیست و در صورت محاسبه بر روی کالاها و خدمات اعمال میشود.
مشخصات مهم مالیات مستقیم
مشخصهای مالیات مستقیم دارای دو ویژگی بارز هستند:
۱) مودی بودن: در این نوع مالیات، مشخص است که فرد یا سازمانی که فعالیت خاصی انجام میدهد، مانند یک پزشک یا صاحب یک فروشگاه، در هر سال در ماه خرداد اظهارنامه مالیاتی خود را ارسال میکند. این شخص دارای یک پرونده مالیاتی است و به عنوان یک مودی شناخته شده توسط سازمان امور مالیاتی محسوب میشود. از این رو، تمام فیشهای پرداختی و امور مالیاتی به نام و حساب این شخص صادر و انجام میشود، به طوری که پرداختکنندگان مالیات از این دسته، برای سازمان قابل تشخیص هستند. ( مالیات مستقیم )
وجه دوم، ارتباط مستقیم و بدون واسطه بین مودی و سازمان مالیاتی است. به عبارت دیگر، مودیان این نوع از منابع مالیاتی، تکالیف مالیاتی خود را بدون دخالت واسطهای انجام میدهند و به عنوان مودیان مستقیم مشمول مالیات هستند. آنها مکلفند وظایف قانونی خود را انجام داده و به مثالی اشاره کنم، وقتی یک شخص حقوقی دفاتر قانونی خود را مهر و موم کند، این اقدام توسط خود او (با اشاره به شخص حقوقی) انجام میشود و مودی دیگری این وظیفه را بر عهده نمیگیرد، به خلاف مالیات بر ارزش افزوده که یک نوع مالیات غیرمستقیم است.
باب های قوانین مالیات مستقیم
بخش اول: شخصیتهای مشمول قانون مالیات مستقیم (ماده ۱ تا ۲)
در این بخش از قانون، اشخاصی که مشمول این قانون هستند و شخصیتهای مشمول این قانون مشخص میشوند. به طور کلی، میتوان گفت که این بخش شامل اشخاصی است که تحت تأثیر قانون قرار میگیرند و همچنین اشخاصی که از دسترسی به این قانون مستثنی هستند.
بخش دوم: مالیات بر دارایی در قانون مالیات مستقیم (ماده ۳ تا ۵۱)
در این بخش از قانون، مالیات مستقیم بر دارایی، مالیات حق تمبر و مالیات ارث مورد بررسی قرار میگیرد. بخش مربوط به مالیات ارث از ماده ۱۷ شروع میشود و تا ماده ۴۳ ادامه دارد، در حالی که مواد قبل از آن از قانون حذف شده است.
بخش سوم: مالیات بر درآمد در قانون مالیات مستقیم (ماده ۵۲ تا ۱۳۱)
در این بخش به موضوعات کلیدی مربوط به تقاضای مالیات از افراد حقیقی و حقوقی، از جمله نرخ مالیات پرداختی، پرداخت پرداخته شده است.
بخش چهارم: قوانین و مقررات متفرقه در قانون مالیات مستقیم (ماده ۱۳۲ تا ۲۱۸)
این بخش شامل بخشی از قوانین و مقررات حائز اهمیت برای حسابداران مالیاتی است، از جمله معافیتها، هزینههای مجاز، ابلاغ و موارد دیگر که در ۹ فصل زیر این بخش قرار دارد.
بخش پنجم: سازمان تشخیص و مراجع مالیاتی در قانون مالیات مستقیم (ماده ۱ تا ۲)
در این بخش، از حسابرسی مالیاتی تا دادرسی مورد بحث قرار میگیرد و این بخش برای مشاوران و وکلای مالیاتی یکی از بخشهای بسیار حائز اهمیت است.
انواع مالیات مستقیم
مالیات مستقیم بهطور کلی دارای دو دستهبندی است که شامل منابع مختلفی میشود.
مالیات بر دارایی
در این دسته بندی، مالیات مستقیم بر اساس داراییهای افراد محاسبه و برخی از این داراییها مشمول مالیات میشوند. داراییهای مانند املاک، سرمایهها، سهام و سایر منابع مالی ممکن است تحت این دسته بندی قرار گیرند.
مالیات مستقیم بر درآمد
مالیات مستقیم بر درآمد، به عنوان یک نوع مالیات، توسط دولت از درآمدها و عایدههای افراد جمعآوری میشود. در این نوع مالیات، هر افرادی، بدون تفاوت حقیقی یا حقوقی، بر اساس کلیه منابع درآمدی که در یک سال مالیاتی به آنها وارد میشود، موظف به پرداخت مالیات به عنوان مالیات عملکرد هستند.
انواع مالیات بر درآمد به شرح زیر است:
۱) مالیات بر درآمد املاک: در این نوع مالیات، مالیات بر اساس درآمدهای حاصل از املاک و مستغلات محاسبه میشود.
۲) مالیات بر درآمد مشاغل: در این نوع مالیات، مالیات بر اساس درآمدهای حاصل از فعالیتهای تجاری و حرفهای محاسبه میشود.
۳) مالیات مستقیم اشخاص حقوقی: در این نوع مالیات، مالیات بر اساس درآمدهای حاصل از اشخاص حقوقی مانند شرکتها و سازمانها محاسبه میشود.
۴) مالیات بر درآمد اتفاقی: در این نوع مالیات، مالیات بر درآمدهای تصادفی و غیرعادی که خارج از درآمد عملکرد عادی میباشد محاسبه میشود.
۵) مالیات بر درآمد حقوق: در این نوع مالیات، مالیات بر اساس درآمدهای حاصل از حقوق و دستمزد افراد محاسبه میشود.
در این قسمت، به طور خلاصه هر یک از منابع مالیاتی فوق را توضیح میدهیم.
روش اخذ مالیات مستقیم
مالیات مستقیم، یکی از اصلیترین منابع درآمد دولتهاست و به صورت مستقیم از مودیها گرفته میشود. در این فرایند، مودی با تکمیل اظهارنامه مالیاتی و ارائه آن به سازمان امور مالیاتی، همچنین ارائه دفاتر مالی و غیره، منابع درآمدی خود را اظهار کرده و سازمان مربوطه، مالیات را محاسبه مینماید.
مالیات مستقیم پس از صدور برگ تشخیص و برگ قطعی مالیات به مودی اعلام میشود و در زمان مقرر باید پرداخت گردد. این روند حیاتی برای تأمین مالی دولتها بهمنظور انجام وظایف قانونی و توسعه اجتماعی و اقتصادی کشورها است.
با سوالاتی که درباره مالیات های مستقیم مطرح شده است، توضیحاتی ارائه دادهایم. برای حمایت از توسعه و رفاه جامعه، لازم است شهروندان با پرداخت به موقع و صحیح مالیات مصوب در قانون، سهم خود را بهطور مسئولانه بپردازند.
همچنین، تأکید میشود که محاسبه دقیق، ارائهی بهموقع اظهارنامه و پرداخت مالیات در زمان مقرر، از اهمیت چشمگیری برخوردار است و میتواند به پیشگیری از مشکلات آتی کمک کرده و دولت را در اجرای برنامههای توسعهای یاری نماید. به همین دلیل، توصیه میشود که تمام فعالان اقتصادی با این قوانین آشنا بوده و در صورت نیاز، با مشاوران مالیاتی متخصص مشورت نمایند.
در صورت داشتن هرگونه سوال یا نیاز به راهنمایی درباره مالیات مستقیم، میتوانید با تماس با ما، از مشاوران ما بهرهمند شوید.
مالیات مستقیم بر درآمد املاک
مالیات مستقیم بر درآمد املاک، یکی از منابع مالیاتی است که از درآمدهای حاصل از املاک و مستغلات مودیان جمعآوری میشود. این منبع مالیاتی شامل همه ابعاد درآمدی مودیان از اجاره تا فروش میشود. برای پرداخت مالیات بر این منبع، مودیان باید اظهارنامه مالیاتی خود را تا پایان ماه تیر به سازمان امور مالیاتی ارائه کنند و سپس تحت نظارت ماموران مالیاتی حسابرسی شوند.
مالیات مستقیم بر درآمد مشاغل، از درآمدهای مشمول مالیات اشخاص حقیقی در مشاغل جمعآوری میشود. در این نوع مالیات، صاحبان مشاغل باید تا پایان ماه خرداد هر سال، اظهارنامه مالیاتی خود را برای سال قبل ارسال کرده و گزارشهای مالی خود را به سازمان ارائه داده و مالیات خود را بر اساس درآمد اعلامی پرداخت کنند.
مالیات مستقیم بر درآمد اشخاص حقوقی، یکی دیگر از منابع مالیاتی است که انواع شخصیتهای حقوقی مانند شرکتها و موسسات انتفاعی و غیرانتفاعی را شامل میشود. در این منبع مالیاتی، مالیات بر اساس فعالیت شغلی از جانب اشخاص حقوقی جمعآوری میشود. تنها تفاوت در این بخش این است که مخاطب سازمان یک شخصیت حقوقی است.
مالیات مستقیم بر درآمد اتفاقی
مبدأ اصلی مالیات اتفاقی به قوانینی قبل از انقلاب بازمیگردد. این نوع مالیات اصلاً باید به عنوان بخشی از درآمدها محسوب نشود (با توجه به شرایط پس از انقلاب). این منبع مالیاتی در حال حاضر به مواردی مانند قرعهکشی و مسائل ارث (در صورتی که فرد وراثتگیر نباشد) ارتباط دارد و بنابراین از ماهیت مالیاتی موضوعی برخوردار است. در مقاله مالیات مستقیم بر درآمد اتفاقی، این موضوع تحلیل و بررسی شده است.
مالیات بر درآمد حقوق
یکی از منابع مالیاتی قابل دسترسی آسانتر کشور، که حدود ۵۰٪ از کل درآمدهای مالیاتی کشور را به عنوان مالیات مستقیم تشکیل میدهد، مالیات بر درآمد حقوق است. این منبع مالیاتی متعلق به اشخاصی است که به عنوان کارگران، کارمندان و به طور کلی دریافتکنندگان حقوق محسوب میشوند. این گروه از مالیاتی تنها زیرمجموعهای از مشمولان مالیات هستند که قبل از دریافت حقوق و مزایای خود مالیات پرداخت میکنند. وظیفه کسر و پرداخت مالیات بر عهده کارفرما، یعنی پرداختکننده حقوق، است.
پنج مورد فوق تمامی منابع مالیات مستقیم بر درآمد کشور را شامل میشوند، البته هر یک از این منابع شاخهها و موارد جزئی تری را در خود جای دادهاند که در مقالات آینده زیرعنوانهای آنها منتشر خواهد شد.
مالیات مستقیم بر دارایی
یک نوع از مالیات مستقیم است که دولت از داراییهایی که مودیان کسب و کار خود را به آنها متصل میکنند، دریافت میکند. این نوع مالیات شامل دو زیرمجموعه مالیات بر ارث و حق التمبر است. در قانون مالیات مستقیم مصوب سال ۱۳۶۶، این منبع مالیاتی دارای پنج منبع زیر است:
۱. مالیات بر ارث
۲. مالیات بر تمبر
۳. مالیات بر اراضی بایر
۴. مالیات سالانه املاک
۵. مالیات مستغلات مسکونی خالی از سکنه
در آخرین اصلاحیه قانون مالیات مستقیم در تاریخ سی و یکم تیرماه سال ۱۳۹۴، مالیات بر اراضی بایر از این فهرست حذف شد، مالیات سالانه املاک به عنوان بخشی از مالیات بر درآمد منتقل شد و ماده ۵۴ قانون جدید مالیات مستغلات مسکونی خالی از سکنه را تعریف کرد.
دلیل این امر این است که منابع مذکور، ناشی از فعالیتهایی هستند که درآمد مستقیم افراد مشمول را تحت تأثیر قرار نمیدهند و به جای آن به داراییهای آنان افزوده میشوند.
مالیات مستقیم بر دارایی تفاوتهای زیادی با مالیات درآمد دارد، و برجستهترین تفاوت آن، عدم استمراری بودن این منبع مالیاتی است. به این معنی که اشخاص مشمول هر ساله نیازی به پرداخت مالیات بر ارث یا تمبر (به جز موارد خاص در شرکتها که نیز هر سال اتفاق نمیافتد) ندارند. لازم به ذکر است که در اصلاحیه سال ۱۳۶۶، مالیات بر دارایی دارای ۵ منبع بود که در اصلاحیههای ۱۳۹۴ حذف شدند، و در حال حاضر تنها در دو مورد، یعنی مالیات بر ارث و تمبر، به صورت خلاصه اعمال میشوند.
هرچند، مالیات بر خانههای مسکونی خالی، که به بخش املاک منتقل شده است، همچنان باقی مانده است و در قانون به عنوان ماده ۵۴ مکرر درج شده است.
انواع مالیات مستقیم بر دارایی
1. مالیات مستقیم بر ارث:
با فوت هر فرد، وراثان او با پرداخت مالیات بر ارث مواجه میشوند. این نوع مالیات کمتر از سایر موارد در جامعه رخ میدهد و به همین دلیل، اطلاعات حسابداران مالیاتی در این زمینه نسبت به وکلا یا مشاوران مالیاتی کمتر است. محاسبه مالیات مستقیم بر ارث از طریق محاسبه باقیمانده داراییهای فوت کننده و کسر بدهیها و تعهدات مالی و مذهبی او صورت میگیرد. در مقاله مالیات بر ارث بهطور جامعتر به این مسئله پرداخته شده است.
2. مالیات بر حق التمبر:
مالیات بر حق التمبر نیز جزء مالیات مستقیم بر دارایی است. این مالیات بر اساس ارزش اسناد و سند های حق التمبر، مانند قراردادها و اسناد رسمی، اعمال میشود. در این مورد نیز جزئیات بیشتر در قوانین و مقررات مربوطه ذکر شده است.
مالیات مستقیم حق تمبر
با توجه به اهمیت و عملکرد آن، بخش حق تمبر سرمایه یکی از اجزای مالیات مستقیم است. حسابداران و مشاوران مالی باید اطلاعات کاملی درباره این بخش داشته باشند. در دورههای آموزش مالیات یا آموزش حسابداری، معمولاً به این موضوع پرداخته میشود و در مقاله حق تمبر نیز به صورت جامع به آن اشاره شده است و مسائلی نیز به عنوان نمونهها به آن پرداخته شده است.
ماده های قانون مالیات مستقیم
برای رعایت قوانین مالیاتی و جلوگیری از جریمه در صورت عدم پرداخت به موقع مالیات، شناخت مادههای اساسی قانون مالیات مستقیم برای اشخاص ضروری است. در قانون مالیاتهای مستقیم، مواردی از مادههای اساسی عبارتند از:
ماده ۱۰۰ قانون مالیات مستقیم
ماده ۱۰۰ قانون مالیاتهای مستقیم که یکی از مادههای مهم مالیات مستقیم است، تعیین میکند که مودیان مالیاتی باید ظرف مدت تا پایان ماه خرداد سال بعد، اظهارنامه مالیاتی یک سال مالی مربوط به فعالیت شغلی خود را طبق الگوی تنظیم شده توسط سازمان امور مالیاتی، تهیه و به اداره امور مالیاتی ارسال کنند.
ماده ۱۰۳ قانون مالیاتهای مستقیم
افرادی که به عنوان وکیل فعالیت میکنند، باید در وکالتنامههای تنظیم شده، حق الوکاله را ذکر کنند. به موجب ماده مذکور، آنها موظفند مبلغی معادل پنج درصد از مبلغ حق الوکاله را به عنوان علیالحساب مالیاتی در وکالتنامه الصاق و آن را باطل کنند.
ماده ۱۰۵ قوانین مالیات مستقیم
با توجه به ماده ۱۰۵ قانون مالیاتهای مستقیم، درآمدهای حاصل از فعالیتهای انتفاعی اشخاص حقوقی و جمع آوری کلیه درآمدهای شرکتها تحت مالیات قرار میگیرد.
قبل از پرداخت مالیات، باید زیانها و معافیتهایی که در قانون مالیات تعیین شده است، کسر گردد و سپس محاسبه مالیات درآمد صورت گیرد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره بخشنامهها و آئیننامههای قانون مالیات مستقیم، به مقاله قانون مالیاتهای مستقیم مراجعه فرمایید.
ماده ۱۰۶ قانون مالیات مستقیم
ماده ۱۰۶، یکی از مواد مهم قانون مالیات مستقیم در رابطه با شرکتهای مالیاتی است.
درآمد اشخاص حقوقی که مستوفی مالیات مستقیم هستند، توسط دفاتر قانونی بر اساس ضوابط ماده ۹۴ و بند الف ماده ۹۵ این قانون، و در شرایط مشخص شده در ماده ۹۷ این قانون به صورت علی الرأس تعیین میشود.
معرفی ماده ۱۱۰ قانون مالیات مستقیم
طبق ماده ۱۱۰ قانون مالیات مستقیم، اشخاص حقوقی موظفند در خصوص ارائه اظهارنامه، حساب سود و زیان، دفاتر و اسناد مالی، همراه با ذکر نام سرمایهگذاران و سهامداران، و همچنین مشخص کردن میزان سهم الشرکه و محل فعالیت شرکت، به اداره امور مالیاتی اقدام لازم را انجام دهند.
ماده ۱۱۶ قانون مالیات مستقیم
طبق ماده ۱۱۶ قانون مالیات مستقیم، که از مادههای مهم مالیات (Important Tax Articles) در خصوص انحلال شرکتها است، پس از انحلال شرکت، مدیران تصفیه مکلفند در طول شش ماه، اظهارنامه مالیاتی برای آخرین دوره عملیات شخص حقوقی را تنظیم و به اداره امور مالیاتی ارائه کنند و مالیات معوقه را پرداخت نمایند.
ماده ۱۱۹ قانون مالیات مستقیم
در قانون مالیاتهای مستقیم، ماده ۱۱۹ تعیین میکند که درآمدهای بلاعوض یا اهدائی، برخی از نوع درآمدهایی هستند که مشمول مالیات مستقیم میباشند. این درآمدها میتوانند به صورت نقدی و یا غیرنقدی باشند. برای محاسبه مالیات مشمول باید به نرخی که در ماده ۱۳۱ قانون مذکور مشخص شده است، مراجعه کرد.
معرفی ماده ۱۳۱ قانون مالیاتهای مستقیم
ماده ۱۳۱ قانون مالیاتهای مستقیم، یکی از قوانین مالیاتی پراثر برای اشخاص حقیقی صاحبان مشاغل است که نرخ مالیات بر درآمد آنها را براساس حجم درآمدشان تعیین میکند. این ماده به عنوان یکی از مقررات کلیدی در حوزه مالیات مستقیم اهمیت بالایی دارد.
ماده ۱۴۳ قانون مالیات مستقیم
ماده ۱۴۳ قانون مالیات مستقیم، در خصوص بخشودگی مالیات بر درآمد شرکتهای پذیرفته شده در بورس، تعیینات زیر را ارائه میدهد.
درصدی معادل ۱۰ درصد از مالیات بر درآمد حاصل از فروش کالاهایی که در بورس کالایی پذیرفته شده و به فروش میرسند بخشوده میشود.
همچنین، درصدی معادل ۱۰ درصد از مالیات بر درآمد شرکتهایی که سهام آنها برای معامله در بورسهای داخلی یا خارجی پذیرفته میشود بخشوده میشود.
علاوه بر این، شرکتهایی که سهام آنها جهت معامله در بورس پذیرفته میشود، در صورتی که در پایان دوره مالی حداقل بیست درصد سهام شناور آزاد داشته باشند، معافیتهای فوق را دو برابر بخشودگی مالیاتی دریافت میکنند.
تبصره ۱ ماده ۱۴۳ قانون مالیات مستقیم
به امور نقل و انتقال سهام، سهمالشرکه، حق تقدم سهام و سهم الشرکه شرکا در سایر شرکتها، مالیات مستقیم به نسبت ۴ درصد از ارزش اسمی آنها دریافت میشود.
ماده ۱۴۹ قانون مالیات مستقیم
یک بخش از داراییهای مستهلک، که به دلیل استفاده، گذشت زمان و سایر عوامل ارزش آنها کاهش مییابد و بدون در نظر گرفتن تغییرات قیمت، این داراییها از ارزش خود از دست میدهند. همچنین، هزینههای تأسیس نیز در بین داراییهای استهلاکپذیر قرار میگیرد و هزینه استهلاک آنها به عنوان هزینه قابل قبول مالیات مستقیم محسوب میشود.
ماده ۱۵۶ قانون مالیات مستقیم
یکی از مادههای حائز اهمیت در حوزه مالیات، ماده ۱۵۶ قانون مالیات مستقیم است. بر اساس این ماده، وظیفه ارائه اظهارنامه مالیاتی توسط مالکان درآمد حداکثر ظرف یک سال از تاریخ پایان مهلت تعیین شده برای تسلیم اظهارنامه، به اداره امور مالیاتی واگذار شده است. این اظهارنامه باید درباره درآمدهای حاصل از هر منبعی که در زمان قانونی مربوطه تحویل شده است، تهیه شده و ارسال گردد تا مراحل مربوطه توسط اداره امور مالیاتی بررسی گردد.
ماده ۱۵۷ قانون مالیات مستقیم
افرادی که در مهلت قانونی اظهارنامه مالیاتی خود را تحویل نمیدهند یا به طور مطابق با مقررات این قانون مکلف به پرداخت مالیات در سررسید نمیباشند، تحت عنوان “مودیان مالیاتی” وارد مرحله ی مرور زمان مالیاتی پنج سال از تاریخ سررسید پرداخت مالیات میشوند. مالیات مستقیم
پس از سپری شدن این پنج سال، مالیات قابل مطالبه نخواهد بود، مگر آنکه در این بازه زمانی درآمد مودی تعیین و برگ تشخیص مالیات صادر شده و حداکثر طی مدت سه ماه پس از پایان این پنج سال برگ تشخیص صادره به مودی ابلاغ گردد.
ماده ۱۶۹ قانون مالیات مستقیم
ماده ۱۶۹ قانون مالیات مستقیم به عنوان یکی از مواد مهم مالیاتی، برای صاحبان کسب و کار و حسابداران نقش تعیینکنندهای دارد.
با توجه به ابلاغیه مربوطه، پایگاه دادهای حاوی اطلاعات هویتی، عملکردی و دارایی مودیان مالیاتی جهت تسهیل شفافیت در فعالیتهای اقتصادی و برقراری سامانه یکپارچه اطلاعات مالیاتی در سازمان امور مالیاتی کشور ایجاد میشود.
ماده ۱۹۲ قانون مالیات مستقیم
براساس ماده ۱۹۲ قانون مالیات مستقیم، در شرایطی که مودی یا نماینده او موظف به ارائه اظهارنامه مالیاتی باشد:
اگر مودی در زمان مقرر اظهارنامه مالیاتی را ارائه نکند، به عنوان تخلف، مشمول جریمه غیرقابل بخشش طبق مقررات قانونی میشود. برای آموزش تنظیم و ارسال اظهارنامه مالیاتی، میتوانید به مقاله “اظهارنامه مالیاتی” مراجعه کنید.
ماده ۱۹۳ قانون مالیات مستقیم
طبق این قانون و ضوابط مربوط به آن، مودیان مالیاتی که موظف به حفظ دفاتر قانونی هستند:
در صورت عدم ارائه ترازنامه و صورت سود و زیان و یا عدم تسلیم دفاتر مورد نیاز، مشمول جریمهای برابر با بیست درصد مالیات برای هر یک از موارد فوق خواهند بود.
ماده ۱۹۷ قانون مالیات های مستقیم
یکی از مادههای حائز اهمیت در زمینه مالیات مستقیم، مربوط به اشخاصی است که طبق این قانون موظف به تسلیم صورت، فهرست، قرارداد یا مشخصات مودی هستند.
در صورتی که از تسلیم مدارک مذکور در مهلت قانونی خودداری نمایند یا اطلاعاتی کاذب ارائه دهند، مشمول جریمهای هستند که در مورد حقوق، دو درصد از مبلغ پرداختی و در صورت مربوط به پیمانکاری، یک درصد از کل مبلغ قرارداد است.
ماده ۱۹۹ قانون مالیات مستقیم
با معرفی ماده ۱۹۹ قانون مالیات مستقیم، ضمن تعیین حقوق و وظایف کسانی که ملزم به کسر و پرداخت مالیات مودیان هستند، تصریح شده است که در صورت تخلف و عدم رعایت وظایف مقرر، علاوه بر مسئولیت تضامنی با مودی در پرداخت مالیات، متخلفین مورد جریمه قرار میگیرند.
هرگاه مالیات به وسیله دریافتکننده وجوه پرداخت گردد، جریمه ۲.۵ درصد مطابق ماده مذکور تا زمانی که مالیات توسط مودی مورد نظر از مکلفین کسر و پرداخت گردد، میتواند مطالبه و وصول شود.
ماده ۲۱۰ قانون مالیات مستقیم
با معرفی ماده ۲۱۰ قانون مالیات مستقیم، در صورتی که مودی مالیات قطعی خود را در مدت ده روز از تاریخ ابلاغ برگ قطعی پرداخت نکند، اداره امور مالیاتی با استفاده از برگ اجرائی، اقدام به ابلاغ به مودی مینماید. این ابلاغ شامل تاخیری برای مدت یک ماه از تاریخ ابلاغ میشود و مودی موظف است تا حداکثر در این مدت بدهی خود را پرداخت کند یا برنامهای برای پرداخت آن به اداره امور مالیاتی ارائه دهد.
ماده ۲۲۷ قانون مالیات مستقیم
با معرفی ماده ۲۲۷ قانون مالیاتهای مستقیم، در صورتی که اظهارنامه، ترازنامه و حساب سود و زیان مودی قابل قبول تلقی شود و همچنین بعد از تشخیص علیالراس و صدور برگ تشخیص مشخص گردد که مودی فعالیتهایی را انجام داده است که درآمد حاصل از آن را پنهان کرده و یا در زمان صدور برگ تشخیص اداره امور مالیاتی از آنها اطلاع نداشته است، مالیات مستقیم باید با محاسبه درآمد ناشی از فعالیتهای مذکور تعیین شده و با رعایت مهلت مقرر در ماده ۱۵۷ قانون مالیاتهای مستقیم مطالبه گردد.
ماده ۲۳۸ قانون مالیات های مستقیم
با معرفی ماده ۲۳۸ قانون مالیات مستقیم، یکی از موارد مهم این قانون مربوط به ترتیب رسیدگی است. در صورتی که مودی مخالفتی نسبت به برگ تشخیص مالیات که صادره و به او ابلاغ شده است داشته باشد، طبق مفاد این ماده، طی مدت سی روز از تاریخ ابلاغ، مودی یا وکیل تامالاختیار وی میتواند به اداره امور مالیاتی مراجعه کرده و با ارائه دلایل، مستندات و مدارک، تقاضای رسیدگی مجدد را مطرح کند.
ماده ۲۴۷ قانون مالیات مستقیم
معرفی ماده ۲۴۷ قانون مالیات مستقیم، یکی از مواد مهم این قانون درباره مرجعیت حل اختلافات مالیاتی است. طبق این ماده، آراء هیاتهای حل اختلافات مالیاتی قطعی و لازم الاجرا هستند.
به استثنای مواردی که در طی بیست روز از تاریخ ابلاغ رای به مودی، طبق ماده ۲۰۳ قانون مالیات مستقیم و تبصرههای مرتبط با آن، اعتراض کتبی از سوی ماموران مالیاتی یا مودیان مورد توجه قرار میگیرد.
در این حالت، پرونده برای بررسی به هیات حل اختلافات مالیاتی تجدیدنظر ارجاع میشود. لازم به ذکر است که طبق ضوابط تعیین شده، رای هیات حل اختلافات مالیاتی تجدیدنظر قطعی و قابل اجرا است.
ماده ۲۵۱ قانون مالیاتهای مستقیم
معرفی ماده ۲۵۱ قانون مالیات مستقیم، بر اساس این قانون مشتمل بر ماده مذکور، حق دارد که ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ رای قطعی هیات حل اختلافات مالیاتی، مودی یا اداره امور مالیاتی با اعلام دلایل کافی و با استناد به عدم رعایت قوانین و مقررات مربوطه و یا نقص در رسیدگی، درخواست شکایت و نقض رای و تجدید رسیدگی را به شورای عالی مالیاتی مطرح نمایند.
ماده ۲۷۲ قانون مالیات مستقیم
ماده ۲۷۲ قانون مالیات مستقیم، که یکی از مادههای حائز اهمیت در حوزه مالیات مستقیم است، مقرر میکند که تا پایان ماه دی هر سال، سازمان امور مالیاتی کشور موظف است گروهها یا گروههای اشخاص حقیقی و حقوقی را که بر اساس نوع و حجم فعالیت خود ملزم به ارائه صورتهای مالی حسابرسی شده توسط سازمان حسابرسی یا موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران هستند، همراه با اظهارنامه مالیاتی تا حداکثر سه ماه پس از مهلت انقضای اظهارنامه، اعلام کرده و مراتب را به صورت مقتضی انجام دهد.
نتیجهگیری
اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در ایران باید به عنوان مشمولان و مکلفین مالیات، از جمله مالیات بر درآمد، مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر حقوق، با قوانین و مقررات مالیاتی آشنا باشند و آنها را رعایت کنند.
با توجه به اهمیت بالای مالیات مستقیم برای افراد و شرکتها، در این مقاله تلاش شده است تا مواد مهم مالیاتی و توضیح مختصری درباره آنها به منظور افزایش آگاهی و شناخت افراد ارائه شود. در صورت داشتن سوال یا نظر درباره این مقاله، لطفاً از طریق ارسال دیدگاه با ما در ارتباط باشید.
سوالات متداول
مالیات مستقیم چیست؟
مالیات مستقیم به کلیه مالیاتهایی اشاره دارد که به صورت مستقیم از درآمد یا داراییهای افراد اخذ میشود. این مالیات توسط مامورین مالیاتی بی واسطه از مودیان مالیاتی تحصیل میشود. حتی افرادی که در خارج از ایران زندگی میکنند، اگر درآمدی از منابع ایرانی داشته باشند، مشمول مالیات بر درآمد هستند. این شامل کسانی است که به کسب و کارهای اینترنتی مشغول هستند و موظف به پرداخت مالیات کسب و کارهای اینترنتی خود میباشند.
علاوه بر آن، افرادی که دارای دارایی و اموال در ایران هستند نیز برای حفظ و نگهداری از اموال خود باید مالیات بپردازند. قانون مالیات مستقیم، که در سال 1345 تصویب شده و چندین بار اصلاح شده است، شامل موارد مختلفی از جمله:
الف) مالیات حق تمبر: این مالیات به عنوان یکی از انواع مالیات مستقیم مطرح میشود و به واسطه هزینه تمبر از افراد اخذ میشود.
ب) مالیات بر ارث: برای تقسیم اموال متوفی بین وراث، ابتدا باید دیون و بدهیهای او پرداخت شود که مالیات بر ارث یکی از انواع مالیات مستقیم است.
ج) مالیات بر درآمد: اشخاص حقیقی یا حقوقی که درآمدی دارند، باید مالیات بر درآمد خود را پرداخت کنند. حتی اگر شخصی در ایران ساکن نباشد، اما منبع درآمدی ایرانی داشته باشد، باید اظهارنامه مالیاتی خود را ثبت کرده و مالیات را پرداخت نماید. اشخاص حقوقی نیز برای درآمدهای داخلی و خارجی خود مشمول مالیات میشوند.
در کل، تعیین مالیات بر درآمد در ایران بر اساس اظهارنامه مالیاتی و به شیوهای که افراد به خود اعلامی میکنند انجام میشود. این شامل مالیات بر اجاره مغازه یا خانه و مالیات حساب سود و زیان است. اطلاعات بیشتر در مورد نحوه ثبت نام اظهارنامه مالیاتی در مقالات مرتبط قابل دسترسی است.
