مالیات حقوق صفر چیست؟
مالیات حقوق صفر به معنای آن است که بخش یا کل درآمد یک فرد از حقوق بر اساس بخشنامههای معافیت مالیاتی و قوانین مالیات، از پرداخت مالیات معاف میشود. این معافیت شامل مواردی مانند حقوق بازنشستگی، حقوق وظیفه، مستمری و حقوق پایان خدمت نیز میشود.
به عبارت دیگر، مالیات حقوق صفر به معنای آن است که بخشی یا تمام درآمد فرد از حقوق، طبق بخشنامههای معافیت مالیات حقوق، از مالیات معاف است و فرد نیازی به پرداخت مالیات به سازمان امور مالیاتی نخواهد داشت.
در واقع، یکی از انواع مالیاتهای مستقیم، مالیات بر درآمد ناشی از حقوق است. در این خصوص، مالیات بر حقوقهای مشمول مالیات، توسط کارفرما از درآمد کارمند و کارگر کسر و به حساب سازمان امور مالیاتی واریز میشود.
هر سال، پس از تعیین حقوق و دستمزد کارمندان و کارگران، سازمان امور مالیاتی بخشنامه معافیت مالیات حقوق را تصویب و به نهادهای مربوطه ابلاغ میکند. طبق این بخشنامه، حقوقهای تا سقف مشخص شده از پرداخت مالیات معاف هستند و به این ترتیب، مشمول مالیات حقوق صفر میشوند.
نرخ صفر مالیاتی، موارد معاف از مالیات حقوق
مفاهیم مرتبط با مالیات حقوق صفر، نرخ صفر مالیاتی و معافیتهای مالیاتی از جمله مهمترین نکات مالیاتی هستند که تمامی مشمولین باید از آنها آگاهی داشته باشند. در این بخش، توضیحات مربوط به هر یک از این مفاهیم بهطور جداگانه ارائه میشود.
طبق تبصره الف ماده 132 قانون مالیاتهای مستقیم، مالیات با نرخ صفر یا مالیات حقوق صفر به معنای آن است که مالیات مودیانی که تحت پوشش نرخ صفر مالیاتی هستند، با نرخ صفر محاسبه میشود و در نتیجه، برای دورههای زمانی معین، هیچ مالیاتی به دولت پرداخت نخواهند کرد.
با این حال، افرادی که مشمول مالیات حقوق هستند، همچنان موظف به ثبت نام اظهارنامه مالیاتی، ارائه مدارک و دفاتر قانونی و حسابداری به سازمان امور مالیاتی هستند. با این که مالیات آنها به دلیل نرخ صفر مالیاتی، صفر است، سازمان امور مالیاتی وظیفه محاسبه مالیات قابل پرداخت را بر عهده دارد.
موارد معاف از مالیات حقوق شامل مواردی است که بهطور مشخص در آرای هیئتهای عمومی دیوان عدالت اداری، بخشنامههای معافیت مالیات حقوق و ماده 91 قانون مالیاتهای مستقیم تعیین شدهاند. برای سال 1403، درآمد معاف از مالیات حقوق بر اساس بخشنامه مربوطه، معادل 144 میلیون تومان است و شامل موارد زیر میشود:
- مبالغ پرداختی از بیمه برای جبران خسارت بدنی و معالجه
- عیدی سالانه یا پاداش آخر سال به میزان معادل یک دوازدهم معافیت مالیاتی
- هزینههای سفر و فوقالعاده مسافرت مربوط به شغل
- حقوق بازنشستگی، وظیفه و مستمری
- حقوق پایان خدمت، خسارت اخراج، و بازخرید خدمت و وظیفه
- مستمری پرداختی به وراث و حق سنوات
- حقوق ایام مرخصی استفاده نشده
- مزایای غیر نقدی حداکثر معادل دو دوازدهم معافیت مالیاتی
- حقوق کارکنان نیروهای مسلح، جانبازان و آزادگان
- وجوه مربوط به هزینه معالجه کارکنان که توسط کارفرما پرداخت شده
- خانههای سازمانی برای کارگران و مسکن ارزان قیمت
- حقوق کارمندان محلی سفارتخانهها و کنسولگریهای ایران در خارج از کشور
- کارشناسان خارجی که با موافقت دولت ایران و بودجه خارجی به ایران آمدهاند
- درآمد حقوقی اعضای هیئتهای نمایندگی سازمان ملل و مامورین سیاسی خارجی، تحت شرط معامله متقابل و نداشتن تابعیت ایرانی
این مفاهیم به وضوح نشان میدهد که مالیات حقوق صفر شامل گروههای مختلفی از افراد و شرایط میشود و برای هر کدام از این دستهها، معافیتهای خاصی تعیین شده است.
عدم پرداخت مالیات مشمول جریمه خواهد شد؟
پاسخ به این سوال که آیا عدم پرداخت مالیات منجر به جریمه خواهد شد یا خیر، به وضعیت مالیاتی فرد بستگی دارد. اگر فرد از دسته مشمول مالیات حقوق صفر باشد، یعنی درآمدش تحت معافیت مالیات قرار داشته باشد، عدم پرداخت مالیات او را مشمول جریمه نخواهد کرد.
با این حال، اگر فرد ملزم به پرداخت مالیات باشد ولی از انجام آن خودداری کند، طبق قوانین مالیات مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده، جریمههای مالیاتی به او تعلق میگیرد. برخی از رایجترین جرایم مالیاتی شامل موارد زیر است:
- جریمه مالیات عملکرد
- جریمه مالیات بر ارزش افزوده
- جریمه مالیات تکلیفی
- جریمه مربوط به لیست حقوق و دستمزد
- جریمه مدیران تصفیه
- جریمه عدم استفاده از سامانه صندوق مکانیزه فروش
- جریمه مدیران شرکت
- جریمه ثبت درآمد غیر واقعی
- جریمه عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی
- جریمه عدم ارسال ترازنامه و صورت حساب سود و زیان
طبق ماده 197 قانون مالیاتهای مستقیم، میزان جریمه برای عدم ارائه صحیح لیست حقوق و دستمزد به میزان 2 درصد از حقوق پرداختی و 1 درصد از مبلغ کل قرارداد در قراردادهای پیمانکاری خواهد بود.
در نتیجه، مالیات حقوق صفر برای افرادی که مشمول آن هستند، مانع از بروز جریمه میشود، اما در غیر این صورت، جریمههای مالیاتی اعمال خواهد شد.
