قانونگذاران، سال‌ها پیش، با هدف نظارت بر تمامی فعالیت‌های مالی و اقتصادی کسب و کارها، سامانه مودیان را معرفی کردند. این سامانه در حال حاضر توسط تعداد زیادی از کسب و کارها و افراد حقیقی و حقوقی که مشمول پرداخت مالیات هستند، استفاده می‌شود. پایانه‌های فروشگاهی و صورت حساب الکترونیکی نیز ابزارهایی هستند که از طریق سامانه معرفی شده‌اند.
هدف اصلی این سامانه، رصد و نظارت بر تراکنش‌های مالی و اقتصادی بوده و تاکنون به خوبی در انجام این وظیفه عمل کرده است. تمامی کسب و کارها و افراد مشمول مالیات باید اطلاعات مالی خود را از طریق سامانه مودیان به اشتراک بگذارند تا قانونگذاران بتوانند به راحتی تخلفات مالی را کشف کنند.
این سامانه به کسب و کارها و افراد حقیقی و حقوقی امکان می‌دهد تا پرداخت مالیات و تسویه حساب‌های خود را به صورت الکترونیکی انجام دهند. این امکانات الکترونیکی به آنها کمک می‌کند تا پروسه مالیاتی خود را سریع‌تر و بهبود یافته انجام دهند و همچنین از خطاهای احتمالی در تسویه حساب‌های مالی پیشگیری کنند.
به این ترتیب، سامانه مودیان به عنوان یک ابزار حیاتی برای نظارت و مدیریت مالیاتی در کشور به کار می‌رود و کمک می‌کند تا فرآیند پرداخت مالیات و تسویه حسابها بهبود یابد و تخلفات مالی کاهش یابد.
سامانه مودیان چیست؟
در این مقاله، به معرفی و بررسی سامانه می‌پردازیم، یک سامانه حیاتی با هدف جمع‌آوری و یکپارچه‌سازی اطلاعات مالی و اقتصادی. ابتدا به نحوه استفاده از این سامانه توسط آقای مالیات می‌پردازیم.
سپس به تشریح تکالیف مؤدیان می‌پردازیم. این تکالیف به عنوان بخشی اساسی از پرداخت مالیات تعریف شده‌اند و از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. سامانه مودیان، وسیله‌ای است که به تأمین اطلاعات لازم برای انجام این تکالیف کمک می‌کند.
در ادامه، به تشریح قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان می‌پردازیم. این قانون به عنوان سومین قانون مستقیم مالیاتی در سال 98 تصویب شد و اجرای جدی آن از سال 1402 آغاز شد. اهمیت این قانون در مدیریت مالیاتی نه تنها برای دولت بلکه برای کسب و کارها نیز بسیار بزرگ است.
همچنین، در این مقاله به تبیین اصطلاحات جدید مرتبط با مالیات می‌پردازیم. این اصطلاحات برای فهم بهتر و استفاده صحیح از این سامانه بسیار مهم هستند.
در انتها، به بررسی جرائم مالی و تشویقات مرتبط با سامانه مودیان می‌پردازیم. این جرائم مالی ممکن است با تشویقاتی همراه باشند که تأثیر مستقیمی بر رفتار اقتصادی افراد و کسب و کارها دارند.
در نتیجه، سامانه مودیان به عنوان یک ابزار بسیار مهم در مدیریت مالیاتی و نظارت بر اقتصاد کشور تأثیر بزرگی دارد و باید به دقت و با اطلاعات کامل به آن پرداخته شود.
اصطلاحات در سامانه مودیان
سامانه مودیان، ابزارهای مختلفی برای تسهیل تعامل مؤدیان با سازمان امور مالیات ارائه می‌دهد. یکی از این ابزارها، کارپوشه نام دارد که به عنوان پنل کاربری برای مؤدیان عمل می‌کند. هر مؤدیان، به‌طور اختصاصی یک کارپوشه دارد که به وسیله آن اطلاعات مالی و مالیاتی خود را با سازمان امور مالیات کشور به اشتراک می‌گذارد.
صورت حساب الکترونیکی نیز جزء ابزارهای مهم محسوب می‌شود. این صورت حسابها به عنوان فاکتور فروش به فرمت استاندارد در سامانه ثبت می‌شوند و دارای یک شماره مالیاتی منحصر به فرد 22 رقمی هستند. این اطلاعات از طریق سامانه مودیان انتقال پیدا می‌کنند و به تحلیل و بررسی تراکنش‌های مالی مؤدیان کمک می‌کنند.
در پایان، شناسه یکتای حافظه مالیاتی به عنوان یک وسیله مهم در سامانه برجسته می‌شود. این حافظه الکترونیکی برای ثبت و نگهداری دقیق اطلاعات مندرج در صورت حساب و انتقال آن به سامانه به کار می‌رود. این ویژگی تضمین می‌کند که اطلاعات مالیاتی مؤدیان به دقت و سرعت بالا در سامانه ثبت و پردازش شوند، که از اهمیت بسیاری برخوردار است.
ثبت نام سامانه مودیان
با توجه به تعیینات سازمان مالیاتی کشور که به صورت دوره‌ای و بر اساس اطلاع‌رسانی‌های مختلف (مشابه فراخوان‌های ارزش افزوده که در سال‌های قبل تجربه کرده‌ایم) اعلام می‌شود، تمامی صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی باید به ثبت نام در سامانه مودیان اقدام کنند. این شامل اشخاص حقیقی مشمول ماده 81 قانون مالیات‌های مستقیم، اشخاص مشمول ماده 142 قانون مالیات‌های مستقیم، و صاحبان مشاغل گروه سوم که کالا و خدمات معاف از ارزش افزوده را ارائه می‌دهند، می‌شود.
در نتیجه، این افراد و شرکت‌ها مکلف به ثبت نام در سامانه مودیان هستند. این سامانه ابزاری حیاتی در نظارت بر پرداخت مالیات و تسهیل فرآیند مالیاتی برای مخاطبان است. با این ثبت‌نام، اطلاعات مالی و مالیاتی به صورت الکترونیکی در دسترس سازمان مالیاتی قرار می‌گیرند که به بهبود عملکرد مالیاتی و جلوگیری از تخلفات کمک می‌کند.
ارسال صورت حساب
مؤدیان پس از گذراندن مراحل ثبت نام در سامانه مودیان، دارای چند روش برای ارسال صورت حساب‌های خود به سازمان مالیاتی کشور می‌باشند. این روش‌ها عبارتند از:
1. **ارسال مستقیم توسط مؤدی**: مؤدیان می‌توانند به صورت مستقیم صورت حساب‌های خود را به سازمان مالیاتی ارسال کنند، از طریق نرم‌افزار حسابداری مورد استفاده خود.
2. **ارسال از طریق شرکت‌های معتمد**: مؤدیان می‌توانند از خدمات شرکت‌های معتمد در ارسال صورت حسابها استفاده کنند. این شرکت‌ها به عنوان واسطه‌ای معتبر بین مؤدیان و سازمان مالیاتی عمل می‌کنند و به انتقال اطلاعات مالیاتی کمک می‌کنند.
3. **ارسال از طریق سامانه‌های دولتی**: سامانه مودیان این امکان را فراهم کرده است که مؤدیان بتوانند صورت حساب‌های خود را از طریق سامانه‌های دولتی به سازمان مالیاتی ارسال کنند. این رویکرد از هماهنگی بیشتر با سامانه‌های دولتی بهره‌مند است و فرآیند ارسال را تسریع می‌بخشد.
با این روش‌های متنوع ارسال صورت حساب، مؤدیان قادر به انجام تعهدات مالیاتی خود به صورت سریع و کارآمدتری می‌شوند و سامانه مودیان به بهبود فرآیند تسویه حساب‌های مالیاتی کمک می‌کند.
پیامدهای اجرای سامانه مودیان و پایانه های فروشگاهی
ماده 4
با توجه به مفاد ماده 4 قانون مالیات‌ها، اصلی که تا زمانی خلاف آن اثبات نشود، صحت اطلاعاتی است که مؤدی به سامانه مودیان ارائه می‌دهد. به عبارت دیگر، مؤدی مسئولیت اثبات صحت اطلاعات ارسالی به سامانه را بر عهده دارد.
در نتیجه، اگر ماموران مالیاتی به نتایج تحقیقات خود برسند و ثابت شود که مؤدی در سامانه ثبت نام نکرده یا بر طبق دستورالعمل ماده 9 قانون مالیات‌ها صورت حساب مالیاتی صادر نکرده، آنها دارای حق مراجعه به محل فعالیت مؤدی هستند. در این صورت، می‌توانند از مؤدی درخواست مدارک و دفاتر مربوط به فعالیت اقتصادی او را کنند. این اقدام به منظور رسیدگی به موارد مالیاتی انجام می‌شود و مؤدی موظف به همکاری در این ارتباط است.
در مواردی که مؤدی از این اختیارات مالیاتی بهره‌برده نشود و تخلفات مالیاتی اثبات شود، اطلاعات و اظهارات ثبت شده توسط مؤدی در سامانه مودیان به عنوان مواد اصلی و قابل قبول در نظر گرفته می‌شوند. این نکته مهم به عنوان یک اصل کلی در فرآیند مالیاتی مؤدیان مطرح می‌شود و تأکید می‌شود که هر مؤدی باید به تعهدات مالیاتی خود پایبند باشد تا از تخلفات مالیاتی جلوگیری شود.
ماده 5
بر اساس مفاد ماده 5 قانون مالیاتی، در سامانه مودیان یک فرآیند خاص برای ثبت و تایید صورت حسابها وجود دارد که به تفصیل به شرح زیر است:
1. ابتدا، صورت حساب توسط فروشنده از طریق نرم‌افزار حسابداری صادر می‌شود.
2. سپس، این صورت حساب توسط خود مؤدی یا از طریق واسطه به سامانه مؤدیان ارسال می‌شود. این ارسال تحت عنوان “صورت حساب الکترونیکی” انجام می‌شود. در صورتی که مؤدی مستقیماً با مصرف‌کننده در ارتباط باشد، فرآیند صدور و ثبت صورت حساب از طریق پایانه‌های فروشگاهی انجام می‌پذیرد.
این فرآیند از طریق سامانه مودیان انجام می‌شود و تضمین می‌کند که تمام صورت حسابها به صورت الکترونیکی و با دقت ثبت و تایید شوند. این اقدامات به بهبود شفافیت و دقت در فرآیند مالیاتی کمک می‌کنند و همچنین اطمینان از ارسال و دریافت صورت حساب‌های مالیاتی به موقع و به شکل مطلوب را فراهم می‌کنند.
در صورتی که خریدار نهایی نبوده و خود عضو سامانه باشد، پس از صدور صورت حساب، این اسناد به صورت خودکار به سامانه مودیان ارسال می‌شوند. این صورت حسابها در کارپوشه مؤدی در سامانه قابل مشاهده هستند و به‌عنوان اعتبار مالیاتی مؤدی در نظر گرفته می‌شوند.
مؤدیان موظفند تا حداکثر 30 روز از درج صورت حساب در سامانه مودیان، تصمیم بگیرند که آیا صورت حساب را پذیرفته یا عدم پذیرفته کنند. این مرحله از فرآیند مالیاتی برای مؤدیان بسیار حیاتی است و باید به دقت و به موقع انجام شود. در صورت عدم پذیرش صورت حساب، اقدامات تصحیحی و مشاوره مالیاتی ممکن است صورت گیرد تا اختلافات مالیاتی رفع شود.
عدم واکنش
پس از ارسال صورت حساب توسط فروشنده، اگر مؤدی به آن واکنشی نشان ندهد و مدت زمان مقرر در حکم تائید صورت حساب سپری شود، به این معناست که او صورت حساب را تأیید نکرده است. این مرحله معمولاً پس از گذشت سه‌ماهه یا به عبارتی پایان فصل اتفاق می‌افتد.
در این مرحله، به صورت اتوماتیک و توسط سامانه مودیان، مابه التفاوت مالیات فروش و خرید که به عنوان اعتبار مالیاتی شناخته می‌شود، در طول دوره محاسبه و ثبت می‌شود. این اعتبار مالیاتی به صورت مستقل از واکنش مؤدی در سامانه محاسبه می‌شود و بر اساس معاملات مالی و فروش و خریدها در طول دوره محاسبه می‌شود.
این فرآیند به تضمین دقت در محاسبات مالیاتی و اعتبارات مالیاتی کمک می‌کند و همچنین به اطلاعات دقیقتری برای سازمان مالیاتی در خصوص مالیات‌های فروش و خرید دسترسی می‌دهد.
ماده 7
با توجه به ماده 7 قانون مالیاتی، اگر مؤدیان مالیاتی تعهدات خود را به موقع و به شکل کامل در سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی انجام دهند، سازمان مالیاتی می‌تواند اطلاعاتی که در سامانه ثبت شده با اطلاعاتی که مؤدی اعلام کرده است مقایسه کند. در صورتی که تطابق و همخوانی میان این دو دسته اطلاعات وجود داشته باشد و مغایرتی مشاهده نشود، بدون نیاز به رسیدگی اضافی این اطلاعات به عنوان معتبر و مورد قبول در نظر گرفته خواهد شد.
سازمان امور مالیاتی به منظور اطمینان از صحت اسناد و اظهاراتی که در سامانه مودیان ثبت شده‌اند، می‌تواند حداکثر 2.5 درصد از مؤدیان مشمول این قانون را به صورت تصادفی انتخاب کرده و با بررسی اسناد، مدارک، و دفاتر مربوط به فعالیت مؤدیان به محل فعالیت آنها مراجعه کند. این اقدام به منظور اعتبارسنجی و بررسی دقیقتر عملکرد مؤدیان انجام می‌شود و در صورت مشاهده تخلفات مالیاتی، اقدامات لازم جهت رفع این تخلفات انجام می‌شود.
جرائم مرتبط با قوانین سامانه مودیان
در صورت عدم صدور صورت حساب الکترونیکی به میزان 10٪ از کل فروش یا به مبلغ 20,000,000 میلیون ریال (که مبلغ بیشتر باشد)،
در صورت عدم عضویت در سامانه مودیان، عدم استفاده از پایانه فروشگاهی، عدم بهره‌برداری از حافظه مالیاتی، استفاده از حافظه مالیاتی متعلق به دیگر مؤدیان، یا واگذاری حافظه مالیاتی به افراد دیگر به میزان 10٪ از مجموع فروش انجام شده یا به مبلغ 20,000,000 میلیون ریال (که مبلغ بیشتر باشد)، منجر به محرومیت از اعمال معافیت‌های مالیاتی، نرخ صفر و تشویقات موضوع قانون مالیات‌های مستقیم در همان سال مالی خواهد شد.
همچنین، در صورت عدم اعلام شماره حساب یا حساب‌های بانکی تجاری واحد اقتصادی که گردش مالی واحد از طریق آن یا آنها انجام می‌شود به سازمان، به میزان 10٪ از کل فروش یا به مبلغ 20,000,000 میلیون ریال (که مبلغ بیشتر باشد) تحت پوشش این مقررات قرار خواهد گرفت.
کلام آخر
در این مقاله، ما به دنبال ارائه نکات جامع و کاربردی در زمینه پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان هستیم. این موضوع به تازگی توجه اشخاص حقیقی و حقوقی، جامعه حسابداران و مشاوران مالیاتی را به خود جلب کرده است. اگر شما سوالات یا مشکلاتی در مورد راه‌اندازی سامانه یا ارسال صورت حساب الکترونیکی دارید، تیم متخصص مشاوره مالیاتی مؤسسه آقای مالیات آماده است تا در اسرع وقت به شما کمک کند. برای کسب اطلاعات بیشتر، با کارشناسان شرکت حسابداری مانا حساب تماس بگیرید.
