بدون شک، حسابداری نقدی یکی از بخش‌های حیاتی هر کسب‌وکار یا شرکت است که باید به دقت و دقیقه اجرا شود. افراد می‌خواهند از بهترین روش‌های حسابداری برای محاسبه درآمدها و هزینه‌ها استفاده کنند تا راهی روشن برای موفقیت و پیشرفت اهدافشان داشته باشند.
در حسابداری نقدی، تمرکز اصلی بر روی جریان‌های نقدی و وضعیت مالی فعلی کسب‌وکار است. با این رویکرد، اطلاعات مهمی مانند نقدینگی و وجوه جاری در اختیار مدیران قرار می‌گیرد. این اطلاعات می‌توانند به مدیران کمک کنند تا تصمیم‌های بهتری در مورد سیاست‌ها و بودجه‌های مالی بگیرند.
مزایای حسابداری نقدی
یکی از مزایای اصلی حسابداری نقدی، واکنش سریع‌تر به تغییرات بازار و شرایط مالی است. با داشتن دید کامل بر نقدینگی، کسب‌وکار می‌تواند به سرعت به تغییرات و تحولات ناگهانی واکنش نشان دهد. همچنین، قابلیت پیش‌بینی نقدینگی به طور دقیق، اجازه می‌دهد تا نیازهای مالی موردنیاز در زمان‌های مختلف را مدیریت کنیم.
اما این رویکرد نیز دارای معایبی است. به‌خصوص برای کسب‌وکارهای بزرگ و پیچیده، حسابداری نقدی ممکن است کمی محدودیت‌ها و نقصان‌هایی داشته باشد. در این حالت، ممکن است بخش‌های مهمی از کسب‌وکار نادیده گرفته شوند و تصمیم‌گیری‌ها به‌صورت کامل و جامع انجام نشوند.
در نتیجه، حسابداری نقدی به‌عنوان یک ابزار قدرتمند برای کنترل مالی و تصمیم‌گیری‌های استراتژیک تلقی می‌شود. با تمام این مزایا و معایب، انتخاب رویکرد مناسب بسته به نیازها و مشخصات هر کسب‌وکار بسیار مهم است.
روش حسابداری نقدی
حسابداری نقدی به عنوان یکی از روش‌های حسابداری که امروزه توسط کسب‌وکارهای نوپا بسیار توجه‌برانگیز است، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مدل حسابداری، درآمدها و هزینه‌ها را زمانی به ثبت می‌رساند که واقعاً وجه نقد دریافت یا پرداخت شده باشد، همان‌طور که از نام آن نیز پیداست.
به‌عنوان مثال، زمانی که مبلغ چک به‌حساب شرکت واریز می‌شود یا تسویه‌حساب انجام می‌شود، یا هنگامی که مشتری وجه نقد خود را به شرکت پرداخت می‌کند، اطلاعات مربوط به این تراکنش‌ها به‌سرعت ثبت و در نظر گرفته می‌شود.
از این‌رو، تاریخ‌های دریافت یا پرداخت وجه نقد ممکن است با تاریخ‌های ارائه خدمات توسط شرکت یا سازمان متفاوت باشند. با این‌حال، به دلیل مزایایی که حسابداری نقدی دارد، همچنان توسط شرکت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و طرف‌داران خود را دارد.
به‌رغم اینکه امروزه استفاده از روش حسابداری تعهدی به‌عنوان یک گزینه جایگزین مد نظر بعضی از شرکت‌ها است، حسابداری بر مبنای وجه نقد همچنان جایگاه خود را حفظ کرده و استفاده از آن ادامه دارد.
نمونه حسابداری نقدی
با تصور اینکه در ماه مهر، شرکت الف پنج عدد جنس را از شرکت ب خریداری می‌کند و مبلغ آن را در ماه دی پرداخت می‌نماید، حسابداری نقدی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به این ترتیب، در دی‌ماه، یعنی زمان پرداخت وجه، شرکت الف و شرکت ب، رسیدهای حسابداری مرتبط با تراکنش را ثبت می‌کنند. بنابراین، تا زمانی که شرکت الف هزینه اجناس را به شرکت ب پرداخت نکند، هیچ درآمدی در شرکت الف ثبت نخواهد شد. پس از پرداخت هزینه، درآمد مربوط به تراکنش مذکور به حساب‌ها ثبت خواهد شد. این روش حسابداری نقدی، اطمینان ایجاد می‌کند که فقط درآمد و هزینه‌های واقعی در زمان دریافت و پرداخت وجه در نظر گرفته می‌شوند و نیازی به تخمین‌ها و اقدامات احتمالی ندارد.
حسابداری نقدی برای چه کسانی مناسب است؟
حسابداری نقدی برای افراد خود اشتغال و صاحبان مشاغل کوچک می‌تواند بسیار مفید باشد، همان‌طور که اشاره شد. این روش حسابداری به مقایسه با سایر روش‌ها، بسیار ساده‌تر و قابل‌درک‌تر خواهد بود و از این رو، دلیل این حرف را در اینجا می‌توان یافت.
با استفاده از این روش حسابداری، می‌توان به سرعت مقدار پولی که در حال حاضر در اختیار شرکت است را مشخص کرد. این موضوع به شرکت‌ها اجازه می‌دهد که چشم‌انداز مناسبی از وضعیت اقتصادی خود را به ارمغان بیاورند و بهترین تصمیم‌ها را برای مدیریت منابع مالی‌شان بگیرند. این اطلاعات سریع و دقیق، به صاحبان مشاغل کمک می‌کند تا با اطمینان بیشتری و با دسترسی به اطلاعات لازم، به تصمیمات هوشمندانه‌تری دست یابند.
از این‌رو حسابداری نقدی می‌تواند به عنوان یک ابزار کارآمد در این مدل از کسب‌وکارها برای کنترل مالی و انجام تصمیم‌گیری‌های استراتژیک موثر باشد.
حسابداری برای شرکت ای تازه تاسیس
استفاده از حسابداری نقدی، عمدتاً در شرکت‌ها و کسب‌وکارهای جوان‌تر و نوپا رایج است. با این حال، باید توجه داشت که این روش ممکن است برای همه سازمان‌ها مناسب نباشد. به عبارت دیگر، شرکت‌هایی که موجودی تجهیزات خود را در انبار نگهداری می‌کنند یا خدمات خود را به‌صورت اعتباری ارائه می‌دهند، بهتر است از حسابداری تعهدی بهره ببرند.
در این حالت، استفاده از حسابداری تعهدی به طور کلی منطقی‌تر خواهد بود و نیازهای آن‌ها را بهتر پاسخ خواهد داد. این روش حسابداری، به دلیل تمرکز بر روی تعهدات و بدهی‌ها، برای شرکت‌هایی که با تجارت بلندمدت سر و کار دارند، مزیت‌های خاص خود را دارد و به کنترل موجودی و بدهی‌ها کمک می‌کند.
مزایا و معایب حسابداری نقدی
در بخش‌های قبلی به اشاره کردیم که حسابداری نقدی دارای مزایا و معایبی است و به‌طور کلی برای همه واحدهای تجاری و شرکت‌ها مناسب نیست. در این قسمت، به تفصیل به مزایا و معایب این نوع حسابداری می‌پردازیم.
مزایا
یکی از اصلی‌ترین مزایای حسابداری نقدی، سادگی آن برای مشاغل و کسب‌وکارهای کوچک و نوپا است. این روش حسابداری بسیار آسان و غیرپیچیده بوده و کارکنان بخش حسابداری با کمترین زمان و هزینه می‌توانند آن را فراگیرند و از آن بهره‌برداری کنند.
از آنجایی که حسابداری نقدی نیازی به نگهداری اسناد و مدارک پیچیده ندارد، برای شرکت‌ها و مشاغلی که معاملات زیادی ندارند و اطلاعات محدودی را نیاز دارند، بسیار مناسب است. همچنین، این روش همچنان می‌تواند اطلاعات کافی و موردنیاز را در اختیار افراد قرار دهد.
با استفاده از حسابداری نقدی، صاحبان مشاغل کوچک می‌توانند به‌صورت کاملاً منطقی عملکرد واحد حسابداری خود را پیگیری کرده و نظارت مستمری بر آن داشته باشند. همچنین، برخلاف حسابداری تعهدی که به‌صورت آتی درآمد و پرداخت‌ها را در نظر می‌گیرد، این روش حسابداری دید واضح و مشخصی از میزان پول نقد موجود در شرکت ارائه خواهد کرد.
معایب
حسابداری نقدی، به دلیل عدم تطابق هزینه‌ها با درآمدهای مرتبط، قادر به ارائه تصویر دقیقی از عملکرد کسب‌وکار نمی‌باشد. به عبارت دیگر، این روش حسابداری نمی‌تواند درستی و واقعیت عملکرد کسب‌وکار را نشان دهد. به عنوان مثال، فرض کنید یک شرکت در ماه تیر اجناسی را با هزینه ۵۰۰ هزار تومان خریداری کرده و در ماه شهریور با قیمت ۷۰۰ هزار تومان به فروش می‌رساند.
بر اساس این روش حسابداری و با فرض اینکه شرکت هیچ منبع درآمدی دیگری نداشته باشد، در ماه تیر شرکت ۵۰۰ هزار تومان زیان می‌کند و در ماه شهریور ۷۰۰ هزار تومان سود. اما این دو عدد به‌تنهایی تصویر کامل و دقیقی از عملکرد کسب‌وکار را ارائه نمی‌دهند.
معایب دیگر حسابداری نقدی این است که امکان دست‌کاری در نتایج مالی کسب‌وکارها افزایش می‌یابد. عدم ثبت رسیدهای نقدی می‌تواند شناسایی منابع درآمد و هزینه‌ها را به تعویق بیاندازد، که این امر اجازه می‌دهد تا نتایج مالی کسب‌وکارها تحت تأثیر تغییرات قرار گیرد. این امر می‌تواند اطلاعات مالی را کم‌اهمیت کند و دقت گزارش‌های حسابداری را کاهش دهد. ازاین‌رو، مدیران و صاحبان کسب‌وکارها باید از این معایب آگاه باشند و در انتخاب روش‌های مناسب حسابداری برای شرکت‌های خود دقت کنند.
تفاوت بین حسابداری نقدی و تعهدی
حسابداری نقدی به‌طور کلی ساده‌تر و مدیریت آن آسان‌تر است که باعث می‌شود زمان بیشتری برای اجرای استراتژی‌های کسب‌وکارها در اختیار آن‌ها قرار گیرد. این روش حسابداری برای شرکت‌های کوچک، استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های نوپا بسیار مناسب خواهد بود. با افزایش رشد کسب‌وکار و پیچیده‌تر شدن آن‌ها، اما حسابداری تعهدی به اولویت بیشتری دست خواهد یافت.
استفاده از حسابداری نقدی به شما امکان می‌دهد درآمد و هزینه‌هایی که در دوره‌های مختلف متحمل شده‌اید را ثبت کنید و به آن‌ها دسترسی داشته باشید. این اطلاعات به شما ارزشمندترین تصاویر را از وضعیت بخش مالی شما ارائه می‌دهد که در تدوین و اجرای استراتژی‌های آینده بسیار تأثیرگذار است. از سوی دیگر، حسابداری تعهدی معمولاً زمان‌گیرتر و مدیریت آن سخت‌تر است، اما با تلاش و دقت، می‌توانید از این روش حسابداری بهره‌وری حاصل کنید و تصاویر روشن‌تری از وضعیت مالی کسب‌وکار خود به‌دست آورید.
کلام آخر
حسابداری نقدی یکی از انواع مدل‌های حسابداری است که می‌تواند برای کسب‌وکارهای تازه‌تأسیس و یا کسب‌وکارهایی با پرسنل کم گزینه‌ای بسیار مناسب باشد. در این روش، درآمد و هزینه‌ها زمانی به ثبت می‌رسند که واقعاً پرداخت شده و وجه نقدی از سوی شرکت دریافت یا پرداخت می‌شود.
این روش حسابداری از جمله ساده‌ترین و آسان‌ترین روش‌ها است، اما استفاده از آن برای شرکت‌های بزرگتر با گردش مالی بیشتر توصیه نمی‌شود. بنابراین، شرکت‌ها با نیازهای مالی پیچیده‌تر و بزرگتر به‌جای حسابداری نقدی، بهتر است از روش‌های دیگر حسابداری با استفاده از تعهدات و تاریخچه‌های مالی مورد استفاده قرار دهند.
