ترازنامه مالی چیست؟
ترازنامه مالی ، نمایی از وضعیت مالی یک شرکت در یک بازه زمانی خاص است که شامل دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام می‌شود. در معادله ترازنامه، دارایی‌ها همیشه در سمت راست ثبت می‌شوند، در حالی که مجموع بدهی‌ها و حقوق صاحبان سرمایه در سمت چپ قرار می‌گیرند.
به عبارت دیگر، ترازنامه تصویری از وضعیت مالی شرکت را ارائه می‌دهد. این صورت مالی، میزان دارایی‌ها مانند ساختمان‌ها و اثاثیه، و همچنین بدهی‌ها شامل انواع وام‌ها، بهره‌ها، و ذخیره پایان خدمت کارکنان را مشخص می‌کند. تهیه و تنظیم ترازنامه مالی بر عهده شرکت‌هاست و بررسی آن توسط شرکت‌های حسابرسی صورت می‌گیرد.
هیات مدیره هر سال گزارشی در رابطه با ترازنامه تهیه می‌کند. این گزارش بیست روز قبل از برگزاری مجمع عمومی سالیانه در اختیار بازرسان قرار می‌گیرد. توجه داشته باشید که ترازنامه بدون گزارش بازرس اعتبار نخواهد داشت و برای تصویب نهایی باید به تایید مجمع عمومی سالیانه برسد.
مدیران اغلب تصمیمات کلیدی خود را بر اساس صحت و دقت ترازنامه مالی اتخاذ می‌کنند. از این رو، تهیه ترازنامه اهمیت زیادی دارد، زیرا این صورت مالی خلاصه‌ای از عملکرد مالی شرکت در سال گذشته، شامل افزایش سرمایه، خرید زمین و میزان بدهی‌ها و سودهایی که به حساب صاحبان سهام واریز می‌شود، را به نمایش می‌گذارد.
اجزای ترازنامه مالی
ترازنامه مالی تصویری جامع از وضعیت مالی شرکت است که شامل سه بخش اصلی می‌باشد: دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام. هر یک از این بخش‌ها به زیرمجموعه‌هایی تقسیم می‌شوند که به شرح زیر توضیح داده می‌شوند:
دارایی‌ها
در ترازنامه مالی ، دارایی‌ها در سمت راست قرار دارند و به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: دارایی‌های جاری و دارایی‌های غیرجاری.
- دارایی جاری شامل مواردی است که به راحتی به نقد تبدیل می‌شود و معمولاً طی یک سال به گردش درمی‌آید. از جمله این دارایی‌ها می‌توان به وجه نقد، حساب‌های دریافتی، موجودی‌ها و پیش‌پرداخت‌ها اشاره کرد.
- دارایی غیرجاری به دارایی‌هایی اطلاق می‌شود که برای مدت زمان بیش از یک سال مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دسته به دو گروه تقسیم می‌شود: دارایی‌های مشهود و دارایی‌های نامشهود. دارایی‌های مشهود شامل زمین، ساختمان و تجهیزات است، در حالی که دارایی‌های نامشهود شامل علائم تجاری، سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت، و سرمایه‌گذاری در شرکت‌های وابسته می‌شود.
بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام
در سمت چپ ترازنامه مالی ، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام قرار دارند که بدهی‌ها به دو دسته بدهی‌های جاری و بدهی‌های غیرجاری تقسیم می‌شوند.
- بدهی جاری شامل بدهی‌هایی است که باید ظرف کمتر از یک سال پرداخت شوند، مانند حساب‌های پرداختنی، پیش‌دریافت‌ها و وام‌های جاری.
- بدهی غیرجاری شامل بدهی‌هایی است که سررسید آنها بیش از یک سال طول می‌کشد، از جمله وام‌های بلندمدت و ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان.
حقوق صاحبان سهام
حقوق صاحبان سهام نشان‌دهنده مالکیت سهامداران نسبت به سود شرکت و تمامی حقوقی است که آنها از دارایی‌های شرکت می‌توانند داشته باشند. به عبارت دیگر، حقوق صاحبان سهام تفاوت بین دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت را نشان می‌دهد. با گذر زمان، این حقوق ممکن است افزایش یا کاهش یابد که به سودآوری یا زیان‌دهی شرکت بستگی دارد.
در نتیجه، ترازنامه مالی ابزاری کلیدی برای درک وضعیت مالی شرکت و ارزیابی عملکرد آن در طول زمان می‌باشد.
نکات مهم در تنظیم ترازنامه مالی شرکت
در هنگام تنظیم ترازنامه مالی شرکت، توجه به چند نکته مهم ضروری است. این نکات به شرح زیر است:
- استهلاک اموال : کاهش ارزش دارایی‌های ثابت به هر دلیل باید در حساب‌های استهلاک ثبت شود. این نکته یکی از مهم‌ترین مواردی است که باید در ترازنامه لحاظ گردد.
- هزینه‌های تاسیس: هزینه‌هایی که در مراحل اولیه تاسیس شرکت صرف شده است، باید پیش از تقسیم هر گونه سود، مستهلک شوند.
- هزینه‌های افزایش سرمایه: این هزینه‌ها باید حداکثر ظرف پنج سال از تاریخ ایجاد آنها، مستهلک شوند.
- گزارش هیئت مدیره و حسابداران رسمی : در شرکت‌های سهامی عام، هیئت مدیره موظف است ترازنامه شرکت را به همراه گزارش حسابداران رسمی ارائه دهد. حسابداران رسمی باید تأیید کنند که تمامی اسناد مورد نیاز در دسترس بوده و ترازنامه مالی تنظیم شده وضعیت مالی شرکت را به درستی و شفافیت نشان می‌دهد.
- تصویب مجمع عمومی: اگر شرکت سود قابل تقسیم داشته باشد، مجمع عمومی پس از تأیید حساب‌های سالانه، مبلغی از سود را برای تقسیم بین سهامداران تعیین می‌کند. همچنین، مجمع عمومی می‌تواند تصمیم بگیرد که مبالغی از اندوخته‌های اختیاری بین سهامداران توزیع شود.
- توزیع اندوخته‌های اختیاری : تصمیمات مربوط به تقسیم اندوخته‌های اختیاری باید به‌طور واضح مشخص کند که مبالغ از کدام اندوخته‌ها باید برداشت و تقسیم گردد.
- سود ویژه : در صورت وجود منافع برای شرکت، حداقل ده درصد از سود ویژه سالانه باید بین سهامداران تقسیم شود، البته به شرطی که پس از کسر زیان‌ها، هزینه‌ها و استهلاک‌ها، این میزان سود برای تقسیم باقی بماند.
این نکاتی که در این مقاله از شرکت حسابداری مانا از اهمیت بالایی برخوردارند و رعایت آنها در تنظیم ترازنامه مالی، به درستی و شفافیت در نمایش وضعیت مالی شرکت کمک می‌کند.
