وجود تفاوت و ویژگی های افراد حقیقی و حقوقی، از موضوعات مهمی هستند که باید در زمان انجام امور مالی و مالیاتی مانند پرداخت مالیات، اظهارنامه مالیاتی و … ، آن را مورد توجه قرار داد. علاوه بروجود تفاوت های زیادی که میان این دو وجود دارد، اما یکی از مهم ترین تفاوت هایی که اشخاص حقیق و حقوقی دارند، نحوۀ پرداخت مالیات بر عملکرد، روش تنظیم آن و همچنین زمان ارسال می باشد.

در ادامه قصد داریم به تعاریفی از اشخاص حقیقی و حقوقی و عملکرد هریک و بیان تفاوت های میان این دو بپردازیم. با ماناحساب همراه باشید.

افراد حقیقی

همۀ افرادی که خودشان فعالیت دارند و به امور خود رسیدگی می کنند، افراد حقیقی می باشند. اشخاص حقیقی دارای حق و حقوق شخصی هستند. و افراد دیگر نیز باید به حق وحقوق او احترام بگذارند.

افراد حقوقی

متشکل از اشخاص حقیقی که دارای هدفی مشترک می باشند، هستند و به همین دلیل، نهاد یا سازمان و مجموعه ای را تشکیل می دهند و ماهیتی تجاری را می سازند، این ماهیت تجاری که توسط چند نفر درست شده است، شخص  حقوقی نام دارد.

طبق ماده 589 قانون تجارت، افراد حقوقی توسط کسانی مدیریت می شود که بر اساس اساسنامه های آن مجموعه، حق تصمیم گیری دارند.

افراد حقیقی و حقوقی، چه ویژگی هایی دارند ؟

ویژگی افراد حقیقی و حقوقی

انواع افراد حقیقی

طبق آخرین و بروزترین اخبار و اطلاعات در بحث حسابداری، اشخاص حقیقی، به 3 گروه بر اساس معیار تقسیم می شوند. این دسته بندی به صورت زیر می باشد :

1. صاحبان شغل گروه اول
2. صاحبان شغل گروه دوم
3. صاحبان شغل گروه سوم

گروه اول

بطور کلی اشخاص حقیقی در گرو ه اول دارای سه ویژگی هستند :

1. درآمد ابرازی توسط این افراد ( شامل فروش محصولات و خدمات ) طبق اظهارنامه های مالیاتی که در دو سال اخیر اعلام کرده اند بیش از 55,000,000,000 ( 55 میلیارد تومان ) می باشد.
2. درآمد مشخص و قطعی افراد، که بر اساس برگ قرار داد قطعی مالیات، بیش از 55 میلیار تومان باشد،

افراد حقیقی و صاحبان شغل که در موارد زیر به آنها اشاره خواهیم داشت، جزء اشخاص حقیقی گروه اول می باشند :

• واردکنندگان و صادرکنندگان ( دارای کارت بازرگانی )
• صاحبان هتل ( 3 ستاره به بالا )
• صاحبان صرافی
• دارندگان مجموعه های حمل ونقل موتوری، زمینی و …
• صاحبان کلینیک های تخصصی، بیمارستان ها و زایشگاه
• فروشگاه های زنجیره ای که دارای تأییدیه و مجوز می باشند
• دارندگان کارخانجات و تمامی واحدهای تولیدی و بهره برداران معدن
• صاحبان شرکت های حسابداری، حسابرسی و خدمات مالی و …

گروه دوم

تمامی افراد حقیقی و صاحبان شغل که  یکی از این دو شرط زیر را دارا باسند :

1. درآمد ابرازی( شامل فروش محصول و یا فروش و ارائه خدمات )  توسط خود آنها طبق اظهارنامۀ مالیات بر عملکرد 2 سال قبل، بیش از 18 میلیارد ریال و کمتر یا برابر با 55 میلیارد ریال باشد.
2.  درآمد قطعی شدۀ آخر (فروش محصول یا فروش و ارائۀ خدمات) افراد بر اساس برگ قطعی مالیات ابلاغ شده تا آخر دی ماه سال قبل، میان 18 میلیارد تا 55 میلیارد ریال باشد.

گروه سوم

گروه سوم که شامل کسب و کارهایی می باشد که شامل گروه اول و دوم نمی شوند.

انواع افراد حقوقی

بر اساس منابع حقوقی داخلی اشخاص حقوقی ( بر اساس منابع حقوقی ) شامل دسته بندی های زیر می شوند :

• افراد حقوقی عمومی
• افراد حقوقی خصوصی

اشخاص حقوقی عمومی

شامل کسانی می شود که بعد از تصویب مجوز از سوی دولت، فعالیت خود را آغاز می نمایند.

اشخاص حقوقی خصوصی

• مؤسسات تجاری
• مؤسسات غیرتجاری

موسسات تجاری

این مجموعه ها از طریق تنظیم قرارداد بین چند شخص حقیقی تشکیل می شوند. هر یک از افراد با سرمایه گذاری خود، حق مالکیت به افراد حقوقی پیدا می کنند. همچنین سود و زیان حاصل، به نسبت میان افراد مشخص می شود.

مطابق با ماده 20 قانون تجارت ایران، شرکت‌های تجاری دارای 7 نوع دسته بندی می شوند که شامل موارد زیر می وشند :

• مختلط سهامی
• مختلط غیر سهامی
• تعاونی تولید و مصرف
• با مسئولیت محدود
• نسبی
• تضامنی
• سهامی عام و خاص

مؤسات غیرتجاری

مؤسسات غیرتجاری، شامل شرکتها و موسساتی می شوند که در آن فعالیت های غیرتجاری انجام می دهند. این فعالیت ها شامل امور علمی، خیریه و .. می باشند.

حقیقی و حقوقی در حسابداری چه تفاوت هایی دارند ؟

تمایز افراد حقیقی و حقوقی، از جنبه‌های گونگون، تفاوت دارد. در زمینۀ حسابداری، مهم‌ترین تفاوتی که میان اشخاص حقیقی و حقوقی وجود دارد، در موضوع تکالیف مالیاتی، روش و مهلت ارسال اظهارنامۀ مالیاتی (حسابداری مالیاتی) می باشد. تفاوت افراد حقیقی و حقوقی در حسابداری را می‌توان به شکلی دیگر نیز بگوییم :

• تفاوت در مهلت و روش تنظیم و ارسال اظهارنامۀ مالیاتی
• وجود تفاوت در میزان مالیات بر عملکرد
• تفاوت در حفظ اسناد و مدارک موجود

1_ تفاوت در مهلت و روش تنظیم و ارسال اظهارنامۀ مالیاتی

اولین تمایز افراد حقیقی و حقوقی درزمینۀ حسابداری، تفاوت در روش و مهلت ارسال اظهارنامۀ مالیاتی الکترونیکی می باشد.

زمان ارسال اظهارنامۀ عملکرد افراد حقیقی : مطابق با مادۀ 100 ق.م.م افراد حقیقی تا آخر خرداد سال بعد، برای تنظیم و ارسال اظهارنامه صاحبان مشاغل مهلت دارند.

زمان ارسال اظهارنامه مالیاتی افراد حقوقی : بر اساس ماده 110 ق.م.م، افراد حقوقی مکلفند اظهارنامۀ مالیاتی خود را نهایتاً تا 4 ماه بعد از سال مالی (31 تیر سال بعد) به سازمان امور مالیاتی کشور ارسال نمایند.

2_ تفاوت در میزان مالیات بر عملکرد

بر اساس مادۀ 131 ق.م.م، میزان مالیات بر عملکرد افراد حقیقی به صورت زیر می باشد :

میزان مالیات بر عملکرد افراد حقوقی

بر اساس ماده 105 ق.م.م مجموع درآمد مژسسات و درآمدهای ناشی از فعالیت‌های سودآور افراد حقوقی که نتیجۀ منابع گوناگون در کشور یا خارج از کشور می باشد، بعد از کم کردن میزان ضرر و معافیت‌هایی مه به آن تعلق می گیرد، به استثنای مواردی که بر اساس قوانین موجود برای مالیات مستقیم دارای نرخی جداگانه‌ است، مشمول مالیات به میزان %25 می شود.

لازم به ذکر است بر اساس احکام مالیاتی بودجه 1401، نرخ مالیات بر عملکرد اشخاص حقوقی دارای پروانه بهره برداری از وزارتخانه های ذی ربط در فعالیت های تولیدی برای سال 1400، پنج (5) واحد درصد کاهش می‌یابد.

3_ تفاوت در حفظ اسناد و مدارک موجود

افراد حقوقی مکلفند به غیر از اسناد قانونی و اسناد و مدارک حسابداری، تمامی اسناد و مدارک و آگهی‌های مربوط به راه اندازی و اصلاحات شرکت را به مدت 10 سال حفظ و اگر لازم باشد به سازمان امور مالیاتی کشور ارسال نمایند.

این در حالیست که افراد حقیقی (غیر از گروه اول) در حفظ و ارائه اسناد و مدارک کار آسانتر دارند.

سامانه 

تمامی افراد حقیقی و حقوقی جهت شناسایی باید دارای شناسۀ ملی باشند. شناسۀ ملی فرد حقوقی، نشان دهندۀ اعتبار و شناسۀ اشخاص حقوقی می باشد. استعلام شناسۀ ملی اشخاص حقوقی، از طریق سامانۀ  پایگاه اطلاعات افراد حقوقی به نشانی اینترنتی https://ilenc.ssaa.ir  مقدور می باشد.

مواردی که از طریق شناسه ملی افراد حقوقی  می توان بررسی کرد :

• اصالت و اعتبار مؤسسه
• بررسی صلاحیت ثبتی و قانونی مؤسسات
• مشخصات مربوط به تاریخ ثبت و آغاز به فعالیت
• نشانی ثبت شده دفتر شرکت و شعبه ها و شهر محل ثبت
• نام مدیر عامل و رؤسای هیأت مدیره و بازرسان

سخن پایانی

اطلاع  از تفاوت هایی که میان اشخاص حقیقی و حقوقی در حسابداری وجود دارد، سبب می‌گردد تا دربارۀ رعایت حق و حقوق قانونی که برای آنها وجود دارد، از سوی حسابداران رفتار مناسبی اخذ بشود. حسابداری نظامی می باشد که اطلاعات مالی را با هدف تصمیم‌گیری درست به اشخاص حقیقی و حقوقی ارسال می کند. در حقیقت نحوۀ حسابداری افراد حقیقی و حقوقی تفاوت چندانی با یکدیگر ندارد ولی تفاوت مهم آن، در زمینۀ حسابداری مالیاتی این دو گروه می باشد.

سایر مقالات